Nie wiem czy Bóg istnieje, ale byłoby z korzyścią dla Jego reputacji, gdyby nie istniał" - Renard
in. w dostrzeganiu i równorzędnym traktowaniu takich zagadnień, jak: podnoszenie ogólnej kultury intelektualnej wychowanków, wdrażanie ich do systematycznej pracy, obowiązkowości, uczenie techniki przyswajania wiedzy oraz samodzielnego organizowania nauki własnej, rozpoznawanie sytuacji szkolnej i pozaintelektuał- 108 nych dyspozycji zarówno grup, jak i poszczególnych jednostek, tworzenie jak najkorzystniejszych warunków odrabiania lekcji, stosowanie różnego rodzaju zabiegów motywacyjnych (ocena, kontrola, zachęta, pochwała, wskazywanie korzyści wynikających z nauki, uczenie radości z uzyskiwanego postępu itp.), udzielanie wielostronnej pomocy wychowankom opóźnionym w realizacji programu szkolnego itp. (^Do działań najczęściej podejmowanych w domach dziecka, zmierzających do zapewnienia wychowankom dobrych warunków rozwoju umysłowego, można zaliczyć: •^-systematyczne doskonalenie warunków nauki własnej, wprowadzanie coraz bardziej funkcjonalnego umeblowania i wyposażenia pomieszczeń, w których dzieci odrabiają lekcje, dostosowywanie czasu i miejsca pracy do potrzeb psychofizycznych wychowanków, ^4 wyposażenie dzieci i(i placówki) w pomoce naukowe:- słowniki, encyklopedie, mapy, rzutniki, płytote-ki, magnetofony itp. oraz wdrażanie wychowanków do umiejętnego ich wykorzystywania, )^- wskazywanie dzieciom racjonalnych technik uczenia się, najczęściej w oparciu o książkę J. Rud-niańskiego: Jak się uczyć? oraz o własne doświadczenia i obserwacje wychowawców, )^- prowadzenie różnorodnych zajęć i gier dydaktycznych, quizów, konkursów itp., czytelnictwo książek i prasy, korzystanie z programów radiowych i telewizyjnych, filmów, przedstawień teatralnych, wycieczek i wypraw turystycznych organizowanych w czasie wolnym dla rozwijania i zaspokajania zainteresowań poznawczych wychowanków, / K- wykorzystywanie i tworzenie sytuacji sprzyjających ukazywaniu dzieciom przydatności w życiu codziennym wiedzy zdobywanej w szkole, ^- ujednoli&anie wymagań nauczycieli i wycho \wawców wobec wychowanków przez wspólną analizę sytuacji szkolnej uczniów, częste wzajemne kontakty (Wobec dzieci, które pomimo stwarzanych warunków nie uzyskują zadowalających rezultatów w nauce, domy dziecka stosują zabiegi specjalne, najczęściej zaś: - różnorodne zachęty i racjonalną argumentację zmierzającedo~wytworzenia u wychowanków wartościowych motywów uczenia, - indywidualną pomoc wychowawców i kolegów, korepetyc j e^indywiduamITIutPpr grupach, ;- - obowiązek uczestniczenia w pracy zespołów wyrównawczych w domu dziecka lub w szkole, . " - specjalne -zajseia.^korekcyjno-wyrównawcze dla dzieci nie uzyskujących powodzenia szkolnego ze względu na przejawiane mikrodefekty rozwojowe) Szczególne wartości tkwią w podejmowanych^ przez niektóre zespoły pedagogiczne domów dziecka;? próbach równoległego rozwiązywania spraw związa-1^ nych z bieżącą nauką dzieci oraz wysuwania i stopnio-> wej realizacji ogólniejszych, perspektywicznie dostrze-4 ganych zadań. Sprzyjające warunki do takiej działał-' ności stwarza okresowa analiza na zebraniach rad pedagogicznych problemów nauki szkolnej wychowanków oraz wymiana poglądów i doświadczeń, przyjmująca czasem postać zorganizowanego samokształcenia wychowawców. Narady takie dobrze na ogół służą tworzeniu właściwego klimatu oraz^ najkorzystniejszych ram organizacyjnych dla prawidłowego rozwiązywania omawianych problemów. Chodzi tu głównie o wytworzenie atmosfery życzliwej aprobaty i szacunku dla wysiłków podejmowanych przez grupy wychowawcze, poszczególnych uczniów i wychowawców, wyraźne określenie zasad działalności, szczególnie zaś o pełne, przez wszystkich respektowane porozumienie w sprawie czasu i miejsca nauki własnej, a także stworzenie uczniom - wspólnie ze szkołą i innymi instytucjami 110 oświatowymi- dobrych warunków do kontaktu z kulturą, wyrównywania braków, stymulowania i wspomagania rozwoju. (Pracownicy placówki tworzą określony klimat i warunki dla rozwoju umysłowego wychowanków, o poziomie działalności rozstrzyga jednak najczęściej codzienna praca wychowawców z dziećmi Tu bowiem-mogą być zarówno intensyfikowane, jak i zaprzepaszczane możliwości obiektywnie istniejące w placówce. (W każdej grupie wychowawczej jako zespole zróżnicowanym istnieją rozmaite doświadczenia i nastawienia do nauki, szkoły jako instytucji i pracujących • w niej nauczycieli, rozmaity jest też stosunek do wysiłku w ogóle, a intelektualnego, związanego z wypełnianiem szkolnych obowiązków w szczególności. Ważne jest zatem rozpoznawanie dominujących w grupie tendencji i postaw oraz podjęcie prób ich prawidłowego ukierunkowania. Działania te powinny być skierowane zarówno na całą grupę, jak i na poszczególnych wycho-wanków, bowiem zarówno iespóTdziecięcy jako całość, a także wszystkie wchodzące w jego skład jednostki winny zostać wystarczająco pobudzone do aktywności umysłowej, nabrać umiejętności samodzielnego uczenia się i uzyskać powodzenie szkolna (^Bardzo istotne jest przekonanie wychowanków, ze nauka szkolna i umysłowa aktywność w znaczący sposób ważą na ich dalszym losie. Duży wpływ na utrwalenie takiego przekonania wywiera okazywanie przez wychowawcę aprobaty dla wszystkich wysiłków zmierzających do uzyskania przez dzieci dobrych wyników w nauce, a także wytworzenie w grupie uznania dla drobnych inawet osiągnięć jej członków. Do takiego stanu winien zmierzać każdy wychowawca, niezależnie od sytuacji szkolnej i 'poziomu umysłowego swoich wychowanków, dostosowując oczekiwania i wymagania do ich aktualnych 'możliwości) 111 (rozkłady dnia i tygodnia regulujące rytm życia zbiorowego w domach dziecka przewidują stały czas dla ogółu wychowanków na przygotowanie się do lekcji