Nie wiem czy Bóg istnieje, ale byłoby z korzyścią dla Jego reputacji, gdyby nie istniał" - Renard
19 \ 1. Ka¿dy cz³owiek ma prawo do posiadania bez przeszkód w³a snych pogl¹dów. 2. Ka¿dy cz³owiek ma prawo do swobodnego wyra¿ania opinii; prawo to obejmuje swobodê poszukiwania, otrzymywania i roz powszechniania wszelkich informacji i pogl¹dów, bez wzglêdu na granice pañstwowe, ustnie, pismem lub drukiem, w postaci dzie³a sztuki b¹dŸ w jakikolwiek inny sposób wed³ug w³asnego wyboru. 3. Realizacja praw przewidzianych w ustêpie 2 niniejszego arty ku³u poci¹ga za sob¹ specjalne obowi¹zki i szczególn¹ odpo wiedzialnoœæ. Mo¿e ona w konsekwencji podlegaæ pewnym ograniczeniom, które powinny byæ jednak wyraŸnie przewidzia ne przez ustawê i które s¹ niezbêdne w celu: a) poszanowania praw i dobrego imienia innych; b) ochrony bezpieczeñstwa pañstwowego lub porz¹dku publicz- nego albo zdrowia lub moralnoœci publicznej. 1. Wszelka propaganda wojenna powinna byæ ustawowo zakazana. 2. Popieranie w jakikolwiek sposób nienawiœci narodowej, raso wej lub religijnej, stanowi¹ce pod¿eganie do dyskryminacji, wrogoœci lub gwa³tu, powinno byæ ustawowo zakazane. Treœæ tych artyku³ów nie podwa¿a w niczym zasady swobodnego przep³ywu informacji - daje jedynie w³adzy ustawodawczej (ale nie wykonawczej) prawo konstytucyjnego ustalania granic korzystania z przyrodzonych wolnoœci w imiê poszanowania wolnoœci drugiego cz³owieka. Nie jest to sprzeczne z postanowieniami Powszechnej Deklaracji, która w artykule 29. (por. Aneks) przewiduje ograniczenia praw i wolnoœci cz³owieka ustalone demokratycznie przez prawo. Tymczasem w UNESCO, jak wspomniano, od pocz¹tku istnienia organizacji starano siê realizowaæ w dobrej wierze pryncypia swobodnego przep³ywu informacji, uznaj¹c je za jedne z naczelnych zasad dzia³ania w sferze oœwiaty, nauki i kultury. W(fS47>. JDyrektor Generalny UNE-SCOr «Wduxley uwa¿a³, ¿e w celu u³atwienia swobodnego przep³ywu informacji nale¿y dzia³aæ w dwóch kierunkach: 1. Zniesienia lub zredukowania barier ograniczaj¹cych przep³yw, szcze gólnie miêdzy narodami, a poprzez to umo¿liwienie istniej¹cym agencjom informacyjnym rozszerzenie swej dzia³alnoœci na teren ca ³ego globu; 2. Wybudowania nowych kana³ów i nowych agencji informacyjnych, obs³uguj¹cych grupy narodów lub regionów, by zwiêkszyæ stopieñ ich kulturowego samookreœlenia i unikn¹æ niebezpieczeñstwa, w którym mniejsze narody i regiony technicznie mniej zaawanso wane by³yby zalewane propagand¹ ze strony silniejszych i bardziej zaawansowanych. Równolegle przygotowywano bardziej konkre^e_jJChwa³y..J¥L,^^3^ Konferencja Generalna UNESCO przyjê³a tzw.jjjmowê Bejruck¹UAaree-ment for Faciiitating the International Circuiation of Visual and Auditory Materials of an Educational, Scientific and Cultural Character, Beirut 1948, Third Session) zapewniaj¹c¹ nieograniczony przep³yw materia³ów wizualnych j dŸwiêkowych, ffli 950)". rozszerzono zakres przedmiotu po- rozumienia przyjmuj¹c tzw. pTRriiygTforenck¹ f fAa reement on the tation of Educational, Scientific and Cultural Materials, Florence 1950, Fi-fth Session) o swojjojjnejj^mianiejdei i wiedzy poprzez nieograniczony przep³yw ksi¹¿ekjjazet j czasopism, dzie³ sztuki, aparatury do badañ naukowych i innyclunateria³ów oœwiatowych, naukowych i kulturalnych. Na mocy tej umowy (ratyfikowanej przez Polskê dopiero w 1971 r.), pañstwa zobowi¹za³y siê nie poddawaæ ocleniu wymienionych w porozumieniu importowanych materia³ów i przyznawaæ bibliotekom i placówkom badawczym odpowiednie œrodki finansowe na zakup ksi¹¿ek i innych pomocy. W 1976 r. Konferencja Generalna UNESCO przyjê³a tekst 100 101 Swobodny przep³yw informacji Krytyka idei swobodnego przep³ywu informacji, ... Protoko³u do Umowy Florenckiej. Stwierdzono tam, i¿ œrodki finansowe i ulgi podatkowe winny byæ tak¿e przyznawane przy imporcie mikrofilmów, papieru, kleju i maszyn drukarskich. Zobowi¹zano siê równie¿ do pobudzania importu i dystrybucji ksi¹¿ek i innych materia³ów oœwiatowych pochodz¹cych z krajów rozwijaj¹cych siê. ZSRR, podobnie jak kilka innych krajów bloku wschodniego, wst¹pi³ do UNESCO dopiero w 1954 roku (Polska nale¿y do UNESCO od 1945 r., ale wyst¹pi³a z tej Organizacji w 1952 r. - wraz z Wêgrami i Czechos³owacj¹ (1953 r.) na ¿yczenie Zwi¹zku Radzieckiego, gdy UNESCO zadeklarowa³o swoje poparcie dla Korei i wojsk amerykañskich tam stacjonuj¹cych. Powrót Polski, podobnie jak pozosta³ych krajów satelickich ZSRR nast¹pi³ dopiero po zakoñczeniu wojny w Korei i œmierci Stalina). Od tego czasu i w tej organizacji, podobnie jak wczeœniej w ONZ, zwracano coraz wiêcej uwagi na fakt, i¿ przedmiotem pracy nie powinny byæ tylko formalne i techniczne aspekty przep³ywu informacji, lecz przede wszystkim kwestie treœci informacji i podstawowych celów jej wymiany