Nie wiem czy Bóg istnieje, ale byłoby z korzyścią dla Jego reputacji, gdyby nie istniał" - Renard
Czy gdyby� us�ysza�a tak� histori�, jak� opowiedzia�a� mi, od kogo� innego, czy nie zw�tpi�aby� w rozum w�asny albo opowiadaj�cego? Czy nie zawo�a�aby�: Nie mog� i nie chc� wierzy� w tak absurdaln� i blu�niercz� opowie��, kt�ra zosta�a wymy�lona po to, �eby oszukiwa� i mami� i odci�ga� od w�a�ciwej prawdy? Rebeka nadal nie odpowiada�a, tylko patrzy�a na niego, cho� oczywi�cie powinna by�a teraz jako� zareagowa�. Jednak nast�pi�o to, co wielokrotnie zdarza�o si� podczas przes�ucha�. Zazwyczaj odpowiada�a bardzo wolno. Nie sprawia�a wra�enia, �e szuka s��w, waha si� i jest zak�opotana, jej zachowanie sugerowa�o, �e najpierw musi mie� przerw�, by przet�umaczy� sobie s�owa Ayscougha z obcego j�zyka i dopiero wtedy mo�e da� odpowied�. Ca�kiem brak jej by�o agresywnej szybko�ci i precyzji Wardleya, zdolno�ci riposty; wydawa�o si�, �e to nie ona sama udziela odpowiedzi, ale czeka, by najpierw przekaza� j� jaki� tajemniczy doradca. - Najbardziej w�tpi�am, nie mog�am wprost uwierzy�, kiedy Chrystus pojawi� si� po raz pierwszy. Powiedzia�am panu prawd�, nic wi�cej nie mog� doda�. - Jeste� zbyt skromna, moja pani. Nawet Claiborne m�wi�a, �e by�a� �wietn� aktork�. Czy nie przyzna�a� sama, �e nie m�wi�a� prawdy Jonesowi? Mo�esz twierdzi�, �e by�a� zmuszona k�ama�, ale nie to, �e nie sk�ama�a� mu. - Moje k�amstwo nie dotyczy�o zasadniczych spraw. - Znale�� si� w raju, spotka� Boga Wszechmog�cego i Jego Syna, to nie jest wielka sprawa? - Tak wielka, �e nie mo�na tego wyrazi� s�owami. Ja nie wiedzia�am wtedy, jak to wyrazi� s�owami, i nadal nie potrafi� tego panu przekaza�. Ale tak si� to odby�o, i ja mog�am zobaczy� Jezusa Chrystusa i Jego Ojca, co nape�ni�o moj� dusz� spokojem i tak wielk� rado�ci�, jakiej nie zna nikt inny. - B�g Wszechmog�cy rolnikiem, Zbawiciel kosiarzem, czy to si� godzi? - Czy� B�g nie b�dzie Bogiem tylko dlatego, �e nie siedzi w chwale na tronie, a Chrystus nie b�dzie Chrystusem, poniewa� nie j�czy na krzy�u? Anio�owie nie b�d� anio�ami, poniewa� nie widz� ich skrzyde�, a na dodatek trzymaj� w d�oniach sierpy zamiast harf czy tr�b? Powiadam panu, tak mnie wychowano, �e uwa�a�am wszystkie obrazy bosko�ci za fa�sz pochodz�cy od szatana. A to, co ujrza�am, by�o tylko cieniem �wiat�a, widzianym przez moje cia�o, ale przez moj� dusz� widzia�am �wiat�o, pierwszy i jedyny przedmiot mojej mi�o�ci. - Oczami mo�esz widzie�, co chcesz, poniewa� wszystko, co widzisz, uwa�asz za fa�sz. Czy nie tak? - To, co widz� oczami, jest cielesne, nie jest dan� prawd�, kt�ra pochodzi wy��cznie od �wiat�a. Patrz�c ciele�nie, nie widz� mniej prawdy i fa�szu ni� pan, czy ka�dy inny m�czyzna lub kobieta. Ayscough po tej wymianie s��w znalaz� si� w trudnej sytuacji, cho� nie okaza� tego po sobie. Cz�owiek wsp�czesny nie mia�by cienia w�tpliwo�ci, �e Rebeka k�amie lub co najmniej zmy�la. �r�dziemnomorskim niepi�miennym ch�opom bogowie, z wyj�tkiem od czasu do czasu Maryi Dziewicy, ju� si� nie objawiali, nawet za czas�w Ayscougha tego rodzaju wizje by�y zwi�zane z katolickimi szachrajstwami, czym protestanci gardzili. Jednak jego Anglia, nawet jego klasa, by�a bardzo daleka od wsp�czesnych pogl�d�w. Ayscough wierzy� na przyk�ad w duchy, cho� �adnego osobi�cie nie widzia�, ale s�ysza� i czyta� tyle opowie�ci na ten temat, i to nie tylko od starych kobiet i zdziecinnia�ych staruszk�w, �e niekt�rym dawa� wiar�. Duchy i zjawy nie wywodzi�y si� z czyjej� nadmiernie wybuja�ej wyobra�ni, one wywodzi�y si� z bardzo prawdziwej nocy, nadal na og� nie o�wietlonej, pojawia�y si� w odizolowanej, wyspiarskiej Anglii, kt�ra nadal mia�a razem mniej mieszka�c�w ni� jedna dzielnica wsp�czesnego Londynu. Ayscough z pewno�ci� by� zwolennikiem odwo�ania aktu o czarnoksi�stwie (cho� nie zosta� on odwo�any dla Szkocji) tego w�a�nie roku. Poniewa� jednak czarnoksi�stwo kojarzy� z przypadkami, o kt�rych s�ysza�, a nawet kt�rych by� �wiadkiem jako m�ody cz�owiek (p�awienie czarownic na specjalnym krze�le) oraz z nieefektywnym prawem i na og� w�tpliwymi dowodami, nie przyj��, �e nigdy nie by�o czarnoksi�stwa, lecz raczej, �e zosta�y ujawnione najgorsze przypadki. Nie wyklucza�, �e podczas jakiego� grzesznego sabatu czarownic w odleg�ym zak�tku Devonu nadal s� uprawiane odwieczne praktyki, cho� wydaje si� to bardzo w�tpliwe. Wyczuwa�, �e Rebeka ukrywa dziewi�� dziesi�tych swych �wi�tobliwych wizji. Jednak nie mo�na zlekcewa�y� owej jednej dziesi�tej prawdy. Nigdy nie uda mu si� jej ujawni�, ale ona trwa jak dokuczliwy cier� w jego boku. - Nie zamierzasz zmieni� zezna�? Powtarzam, nie poniesiesz za to �adnych konsekwencji. - Nie z powodu prawdy b�d� cierpie� i nic nie zmieni�. - Bardzo dobrze, moja pani, wy�wiadczy�em ci wielk� przys�ug�, z czym nigdy nie spotka�aby� si� w s�dzie. Nie chcesz z tego skorzysta�, twoja sprawa, i niech skutki tego spadn� na ciebie, je�li to, co m�wi�a�, jest fa�szem. A teraz zaczynamy od zaprzysi�enia. - Usiad� i spojrza� na Johna Tudora, kt�ry zajmowa� miejsce na kra�cu sto�u. - Pisz wszystko. P: Wr��my zatem do twego widzenia, mimo �e wszelkie s�owa mog� by� fa�szem
