Nie wiem czy Bóg istnieje, ale byłoby z korzyścią dla Jego reputacji, gdyby nie istniał" - Renard
Za uwięzionymi iujął się papież Grzegorz IX (l 233). Po śmierci Henryka I Brodatego (1238) Konrad I znów tytułował się księciem kowskim, co oznacza, że ze swoich roszczeń do Krakowa nie zrezygnował. Zawład- ł nim faktycznie po śmierci Henryka II Pobożnego (1241). Rocznik kapituły krakow- Jskiej poświadcza, że uwięził tu swoich przeciwników, toteż uważamy, że jego prakowskie rządy miały charakter okupacyjny. Uwikłany w konflikt ze Świętopełkiem omorskim, zaniedbał najwidoczniej Kraków, wskutek czego Klemens z Ruszczy, Iz rodu Gryfitów, pokonał go w połowie 1243 roku w bitwie pod Suchodołem, na Korzyść Bolesława V Wstydliwego. Podejmowane z jego strony próby odzyskania JKrakowa nie powiodły się. Po uzyskaniu ziem łęczyckiej i sieradzkiej Konrad I mazowiecki osiadł w Łęczycy. iSwemu synowi, Bolesławowi I, władającemu w północnej części ziemi sandomierskiej, powierzył ziemię sieradzką, a następnie Mazowsze, Kazimierzowi I zaś - Kujawy. I.Wydaje się, że bez uposażenia pozostawił Siemowita I. Sobie zatrzymał nadto władzę |zwierzchnią nad przyznanymi synom ziemiami. W swoich rządach bywał gwałtowny i okrutny, czego drastycznym przykładem Ijest nie tylko przytoczona już sprawa Krystyna, zamordowanego w 1217 roku, lale również sprawa scholastyka płockiego Jana Czapli. W roku 1238, jak informuje iKronika wielkopolska, lub w 1239 według Rocznika kapituły gnieźnieńskiej, kazał tgo Konrad wychłostać i powiesić, a potem ciało jego na rozkaz książęcy przeniesiono jw pobliże położonego nad Wisłą kościoła św. Benedykta, gdzie zawisło naprzeciw Jkatedry płockiej. Miała to być kara za nieposłuszeństwo Kazimierza I wobec ojca, Jbowiem Kazimierz był przez Czaplę edukowany. Autor Kroniki wielkopolskiej domyś- Jla się, że w formie ekspiacji za ten czyn Konrad nadał arcybiskupstwu gnieźnień- Iskiemu kasztelanię łowicką. W rzeczywistości chodzić mogło o sam gród w Łowiczu, p t bowiem kasztelania już w XII wieku należała do arcybiskupstwa. Akt ekspiacji poszedł Ijednak dalej: 15 czerwca 1239 roku rozległy przywilej immunitetowy dla kasztelanii Iwolborskiej otrzymało od Konrada biskupstwo włocławskie i pod tą samą datą - wiel- Ikiej wagi przywilej - również biskupstwo płockie. Okazało się to konieczne, ponieważ iarcybiskup gnieźnieński obłożył księcia klątwą. Sprawa oparła się o Stolicę Apostolską. IDopiero po wymienionych nadaniach papież Grzegorz IX polecił biskupowi wrocław- |skiemu zdjąć klątwę. Pozostały ślady działalności gospodarczej Konrada I. Popierał osadnictwo wiejskie, la także szukał stosownej formy organizacyjnej dla życia miejskiego. Przywilej dla płocka z 1237 roku i próba zastosowania wobec jego mieszkańców niektórych elemen- Jtów prawa rycerskiego to istotne świadectwo w tym zakresie. Budował grody, a w szcze- f gólności wiele troski wykazał o północną granicę swego państwa. Historiografia ocenia Ijego panowanie raczej niekorzystnie, ale na tę opinię rzutował najczęściej fakt sprowa- Jdzenia Krzyżaków do Polski. 205 Dzieje Polski piastowskiej Emancypacja polityczna Pomorza Gdańskiego słabnące związki z Pomorzem Gdańskim awans polityczny "książąt" pomorskich rozwój gospodarczy Pomorza w XIII wieku Bardzo słabo oświetlone w źródłach pisanych dzieje Pomorza Gdańskiego w] wieku starano się uwzględnić w drugiej części książki. Stwierdzono w szczególność że Pomorze Gdańskie miało własnych dynastów, a zwierzchność Piastów nad niij była wykonywana przez władzę namiestniczą. Osobliwością tej władzy było, że ni| pochodziła z zewnątrz, lecz należała do jednego z panujących miejscowych. Nie oba łono więc struktur zastanych na Pomorzu, a jedynie wprzęgnięto je w system państwo wy piastowski. Było tu więc parę księstewek typu jeszcze półplemiennego, a miano wicie: gdańskie, sławieńskie, świeckie (od Świecia), a może również szczytnowski| (od Szczytna). Wiadomo, że rodzinę, która sprawowała namiestnictwo, skoligacon w XII wieku nie z domem piastowskim, ale z dostojnikiem mazowieckim, pala tynem Żyronem. Tak prawdopodobnie rozumiano rangę "książąt" gdańskich. Ja wspomniano, Sobiesław, syn Świętopełka pomorskiego z czasów Bolesława K Krzywoustego, pojął za żonę siostrę Żyrona. Z tego małżeństwa pochodzili: San bór I i Mszczuj I. Powiedziano już, że w miarę słabnięcia pryncypatu w Polsce rozluźniały sięzwią Pomorza Gdańskiego z monarchią piastowską. Bolesław IV Kędzierzawy, Mieszk| III Stary i Kazimierz II Sprawiedliwy egzekwowali w stosunku do tej prowincji prav zwierzchnie, mimo komplikacji, jakie pociągały za sobą walki o pryncypat Miesz Starego z Kazimierzem Sprawiedliwym. Leszek Biały w toku pierwszej swojej wypraj wy na Pomorze Gdańskie zdołał również narzucić mu zwierzchność, ale właśnie j jego panowaniem zaczął się w tej dzielnicy silny proces emancypacyjny. Już Mszczuj I manifestował w swej polityce znaczną niezależność. Pozostawił on czterech synóv Świętopełka, Warcisława, Sambora (II) i Racibora. W tej sytuacji mogło dojść rozbicia politycznego na Pomorzu Gdańskim. Władzę namiestniczą przejął Świętopełl desygnowany do tej funkcji przez Leszka Białego. Gwarantowało mu to w każdyn razie zwierzchność nad braćmi, którzy otrzymali własne grody. We wczesnym okresi^j swoich rządów Świętopełk pozostawał na pewno w dobrych stosunkach z Leszkie Białym, skoro uczestniczył w j ego wyprawach do Prus w latach 1222 i 1223. Małżeń-j stwo siostry Świętopełka, Jadwigi, z Władysławem Odonicem wciągnęło go w spór polityczne w Polsce. Wraz z Odonicem dokonał zamachu na Leszka Białego (1227)| Zarówno ten drastyczny fakt o charakterze politycznym, jak też katastrofa Władysława III Laskonogiego w Wielkopolsce (1229), umożliwiły Świętopełkowi całkowite unie zależnienie się od Polski. Odtąd miał pełnię władzy książęcej na Pomorzu Gdańskin tym bardziej, że usunął braci z ich grodów. Pomorze Gdańskie, podobnie jak inne części Polski, przechodziło bardzo korzystne przemiany gospodarcze