Nie wiem czy Bóg istnieje, ale byłoby z korzyścią dla Jego reputacji, gdyby nie istniał" - Renard
Pelichus wyszydzony przez Lukiana, bowiem mądrzejsi wśród pogan tak samo wierzyli w pocące się marmury, płaczące drewno i krwawiący mosiądz, jak ja to czynię. Z pogaństwa pochodzą również wszystkie ślady i wgłębienia odciśnięte w kamieniu przez miękkie substancje: tu kolano świętego, tam palec innego świętego czy głowa — oryginał jest pogański. Już przecie ślad stopy Herkulesa pokazywano na skale scytyjskiej. Kastor i Polluks walczący na białych rumakach przeciw Latyncm pozostawili odciski podków na skale w Regillum. Zbudowano na tym miejscu świątynię i ślady można było oglądać aż do czasów Cycerona. Możecie oglądać niedaleko Wenecji wielki głaz przecięty równiutko na pól mieczem świętego Jerzego. Nie dokonałby tego, gdyby nie pewien stary Rzymianin, który brzytwą rozciął na dwoje swoją osełkę. Qui Bavinum non odit amet tua carmina, Mavi. Całowanie wizerunków i palca u nogi papieża to również pogaństwo Wschodu. Egipcjanie odziedziczyli ten zwyczaj po Asyryjczykach. Grecy po Egipcjanach, Rzymianie po Grekach, my po Rzymianach, u których za czasów imperium pontifex maximus podawał palec u nogi do pocałunku. Druidzi całowali palec stopy swego głównego kapłana tysiąc lat przed narodzeniem Chrystusa. Muzułmanie, którzy tak jak wy głoszą ohydę pogaństwa, całują kamień z Kaaby — pogańska to praktyka. Kapłani Baala w ten sposób całowali swe bożki. Tuliusz opowiada o pięknym posągu Herkulesa w Agrigentum, któremu wytarto pocałunkami podbródek. Dolna część posągu zwanego przez nas Piotrem należy do Jowisza. Wielki palec stopy jest mocno zniszczony, ale nie tylko ustami chrześcijan. Prostaczkowie pogańscy przez wiele lat przytulali wargi, nasi tylko ich naśladowali jak małpiszony swych panów. I dlatego precz z biednym pogaństwem! Pereant qui ante nos nostra facerint. Chrzest naszych niemowląt pochodzi z Persji wraz ze źródłem i znakiem krzyża na czole dziecka. Rzucamy trzy garście ziemi na trumnę, mówiąc „proch do prochu“ w ślad za Egipcjanami. Nasze kadzidła są orientalne, rzymskie, pogańskie; wcześni Ojcowie Kościoła traktowali je z przesadną grozą i umierali za odmowę ich używania. Nasza woda święcona jest równie pogańska jak i wszelkie sposoby jej użycia. Popatrz, oto pogańskie aspersorium . Czy nie mógłbyś sądzić, że to któreś z naszych? Stało w tej samej części ich świątyni, używane było w ten sam sposób podczas zwykłych nabożeństw oraz podczas niezwykłych ceremonii oczyszczania. Zwano je aqua lustralis. Gmin starożytny wierzył, jak i nasi prostacy, że kropla święconej wody zmywa grzechy; rozsądni zaś ludzie owych czasów uśmiechali się i wzdychali, widząc taką łatwowierność. Cóż rzekł Owidiusz o tym szaleństwie, które go jednak przeżyło? Ah, nimiumfaciles, qui tristia crimina caedis Fluminea tolli posse putetis aqua Jak widzisz nie wszyscy poganie byli głupcami. I my również. Nie wszyscy. Fra Colonna wygłosił swe przemówienie z taką swadą, że słuchacze nie mogli wypowiedzieć ani słowa sprzeciwu. Sławiąc bez przeszkód swych ulubieńców odzyskał dobry humor, mówił dalej nie tracąc werwy. — Obchodzimy cudowne poczęcie Najśw. Dziewicy 2 lutego. Starzy Rzymianie również 2 lutego celebrowali cudowne poczęcie Junony. Nasze święto Wszystkich Świętych przypada 2 listopada. Festum Dei Mortis obchodzono także 2 listopada. Nasza Gromniczna jest jednocześnie starorzymskim świętem: ani data, ani ceremonia nie zostały w niczym zmienione. Patrycjuszki tej nocy obchodziły miasto ze świecami w dłoniach, tak jak to czynią obecnie nasze signory. Przy bramie Santa Croce dworzanie urządzają uroczystość 20 sierpnia. Zapytaj ich dlaczego? Głuptasy nie potrafią ci odpowiedzieć. Na tym samym miejscu była świątynia Wenus. Nie ma już budynku, pozostał rytuał. Czy to my wymyśliliśmy czyściec? Wszystko, co wiemy na ten temat, zaczerpnęliśmy z dwu traktatów Platona: Gorgiasza i Fedona oraz z szóstej księgi Eneidy Wergiliusza. — Jam się o tym dowiedział z bardziej świątobliwego źródła: od świętego Grzegorza — powiedział surowo Hieronim. — Bardzo, słusznie — odpalił Colonna