Nie wiem czy Bóg istnieje, ale byłoby z korzyścią dla Jego reputacji, gdyby nie istniał" - Renard

N. Baynes, przeł. E. Zwol- ski, Warszawa 1964. Browning R., Justynian i Teodora, przeł. M. Boduszyńska, Warszawa 1977. Ceran W, Kościół wobec antychrześcijańskiej polityki cesarza Juliana Apostaty, Łódź 1980. Ceran W, Rzemieślnicy i kupcy w Antiochii i ich ranga społeczna (II połowa IV w.), Warszawa, Wrocław, Kraków 1968. Co to jest prawosławie?, „Znak" nr 453 (całość), luty 1993. Dąbrowska M., Bizancjum, Francja i Stolica Apostolska w drugiej połowie XIII wieku, Łódź 1986. Dąbrowska M., Łacinniczki nad Bosforem. Małżeństwa bizantyńsko-łacińskie w cesarskiej rodzinie Paleologów (XIII-XV w.), Łódź 1996. Dvornik E, Bizancjum a prymat Rzymu, przeł. M. Radożycka, Warszawa 1985. Dziedzictwo Bizancjum, „Znak" nr 466 (całość), marzec 1994. Evdokimov R, Prawosławie, przeł. J. Klinger, Warszawa 1964. Evert-Kappesowa H., Historie konstantynopolitańskie, Warszawa 1964, Łódź 1989 (p.)**. Evert-Kappesowa H., Studia nad historią wsi bizantyńskiej w VII-IXw., Łódź 1963. Florensky R, Ikonostas i inne szkice, przeł. Z. Podgórzec, Warszawa 1984. * Gdy idzie o literaturę i historiografię bizantyńską, Czytelnik znajdzie bogate zestawienie źródeł przełożonych na język polski oraz opracowań ich dotyczących w książce O. Jurewicza, Historia literatury bizantyńskiej, Warszawa 1984. ** Literą (p) oznaczono prace popularno-naukowe. 305 Gąssowska E., Bizancjum a ziemie północno-zachodnich Słowian we wczesnym średnio- wieczu, Wrocław 1979. Haussig H. W, Historia kultury bizantyńskiej, Warszawa 1969, 1980. Irmscher J., Bizancjum. Pięć wykładów, Wrocław 1972. Jurewicz O., Andronik I Komnenos, Warszawa 1962. Jurewicz O., Historia literatury bizantyńskiej, Warszawa 1984. Jurewicz O., Schizma wschodnia, Warszawa 1969 (p). Keller J., Prawosławie, Warszawa 1982. Klinger J., O istocie prawosławia, Warszawa 1983. Kłosińska J., Sztuka bizantyńska, Warszawa 1975. Knowles M. D., Obolensky D., Historia Kościoła, t. II, 600-1500, przeł. R. Turzyń- ski, Warszawa 1988. Konieczny E, Cywilizacja bizantyńska, Londyn 1973, Warszawa 1995. Krawczuk A., Poczet cesarzy bizantyjskich, Warszawa 1992 (p.). Krupczyński R, Trudności zachodnich wypraw Belizariusza, Łódź 1981. Kuksewicz Z., Zarys filozofii średniowiecznej. Filozofia bizantyńska, krajów zakaukaskich, słowiańska, arabska i żydowska, Warszawa 1982. Kultura bizantyńska i jej późniejsze słowiańskie wcielenia i kontynuacje, Bydgoszcz 1988. Meyendorff J., Teologia bizantyńska. Historia i doktryna, Warszawa 1984. Nowosielski J., Inność prawosławia, Warszawa 1991 (p.). Ostrogorski G., Dzieje Bizancjum, przekład pod red. H. Evert-Kappesowej, Warszawa 1967. Przekop E., Wschodnie patriarchaty starożytne IV-X w., Warszawa 1984. Runciman S., Ostatni renesans bizantyński, przeł. J. Marzęcki, Warszawa 1973. Runciman S., Teokracja bizantyńska, przeł. M. Radożycka, Warszawa 1982. Runciman S., Upadek Konstantynopola, przeł. A. Dębnicki, Warszawa 1968, 1995. Runciman S., Wielki Kościół w niewoli, przeł. J. S. Łoś, Warszawa 1973. Podgórzec Z., Mój Chrystus. Rozmowy z Jerzym Nowosielskim, Białystok 1993 (p.). Podgórzec Z., Wokół ikony. Rozmowy z Jerzym Nowosielskim, Warszawa 1985 (p.). Salamon M., Mennictwo bizantyńskie, Kraków 1987. Salamon M., Rozwój idei Rzymu-Konstantynopola od W do pierwszej połowy VI wieku, Katowice 1975. Stern H., Sztuka bizantyńska, przeł. T. Mroczko, Warszawa 1975. Szymusiak J. M., Starowieyski M., Słownik wczesnochrześcijańskiego piśmiennictwa, Po- znań 1971. Walter Ch., Sztuka i obrządek Kościoła bizantyńskiego, przeł. K. Malcharek, Warszawa 1992. Wasilewski T., Bizancjum i Słowianie w IX w. Studium z dziejów stosunków politycznych i kulturalnych, Warszawa 1972. Zakrzewski K., Bizancjum w średniowieczu, Lwów 1939, Kraków 1995 (p.). Zakrzewski K., Rządy i opozycja za cesarza Arkadiusza, Kraków 1927. Zakrzewski K., U schyłku świata antycznego, Warszawa 1964. Indeks Abchazowie 19 Abukarib 22 Aecjusz, heretyk 46 Afrykanus 189, 196 Agatiasz, historyk 35, 236, 238 Akropolites Jerzy 236 Aleksander, cesarz 151 Aleksander, metropolita Nicei 140 Aleksy I Komnen, ce- sarz 54, 59, 60, 83, 103, 144, 145 Aleksy III, cesarz 121 Aleksy IV, cesarz 207 Al-Mamun, kalif 138 Ananiasz z Szirak 136 Anastazjusz I, cesarz 40, 41, 63, 68, 78,90, 97, 199 Anastazjusz z Synaju 184, 185 Andronik I Komnen, cesarz 267 Andronik II Paleolog, cesarz 245, 269 Andrzej Szalony, św. 203-205 Anicja Juliana 254 Anna Komnena, histo- ryk 30, 104, 145, 236, 239 Antoni, św. 106-107, 109, 110, 111, 131, 163 Antoni I Kassimatas 137 Antowie 24 Apokapes Michał, książę Edessy 55 Apollinary, grammatikos 132 Arabowie 6, 21, 22, 27, 28, 43, 47, 58, 73, 78, 98, 137, 139, 185, 201, 203, 246, 257 Aretas, arcybiskup Ce- zarei 140, 232 Ariusz 194 Arkadiusz, cesarz 155 Armeńczycy 20, 28, 29, 30, 31, 32, 71, 98, 103, 183 Artemiusz, św. 79, 158 Asyryjczycy 191, 193 Atalejates Michał 232 Atanazy z Aleksandrii 240 Atanazy z Atos, św. 109, 141 Attyla 66 Augustyn, św. 23 Awarowie 26, 67, 70, 71, 72, 78, 80, 99, 156, 185, 200 B Babilończycy 179 Bardas 139, 146 Bardesanes 194 Barsymes Piotr 96 Bazyli, mnich 103 307 Bazyli, św. 82, 109, 110, 111, 122, 133, 147, 156, 157, 167-169, 170, 171, 209, 222, 223, 234 Bazyli l, cesarz 29, 49, 52, 81, 82, 94, 98, 140, 214, 261 Bazyli II, cesarz 58, 118, 238, 239 Bazylides 194 Belizariusz, wódz 42, 237, 238 Beniamin z Tudeli 94-95 Berberowie 22 Blemmiowie 22 Bogomił 102 Bryennios Józef 20 Bryennios Nicefor 236, 239 Bułgarzy 24, 185 Celtowie 20 Cezary (Pseudo-) 171-172, 173-179 Chaldejczycy 179, 191, 192 Chalkokondyles Laoni- kos 236 Chartularis, malarz 268 Chazarowie 10, 94 Chenaros, malarz 268 Chojroboskos Jerzy 135 Chorwaci 27 Chosroes II, król perski 200 Chryzaoriusz z Tralles 135 Chryzocheir 101 Cyriak z Ankony 265 Cyrus, prefekt 112 Cyryl, św. 30 Cyryl ze Scytopolis 242 D Dako-Mezowie 24 Dalmatos 111 Danelis z Patras 49 Daniel Stylita (Slupnik), św. 111-112 Daniel ze Sketis, św. 22 Dawid z Mezopotamii, św. 111 Demetriusz z Tesaloniki, św