Nie wiem czy Bóg istnieje, ale byłoby z korzyścią dla Jego reputacji, gdyby nie istniał" - Renard
pola.czyl obydwie stolice unickie, dotychczasowy zas prymas Antoni Hassun zostal patriarchy jako Antoni Piotr IX Hassun (1867-1881). Jego to papiez Leon XIII kreowat kardynalem i powolal do pracy w Kurii Rzymskiej. W roku 1883 ten sam papiez utworzyl Kolegium Ormianskie w Rzymie. Siedem lat pozniej (1890) patriarcha Stefan Piotr X Azarian (1881-1899) zwotal synod do Chalcedonu (Kadikoy), na ktorym przedyskutowano problemy dogmatyczne, liturgiczne i organiza-cyjne. Rozbudowano hierarchic, koscielna. w patriarchacie do 2 arcybis-kupstw i 13 biskupstw. Patriarchat Pawla Piotra X (1899-1910) pozostawal pod znakiem leczenia ran po krwawych rzeziach Ormian przez Turkow. Papiez Leon XIII osobiscie interweniowal u sultana tureckiego na rzecz prze-sladowanych Ormian katolickich. Patriarcha Pawel Piotr XIII (1910-1931) zostal wygnany w 1911 r. z Turcji. W tym samym roku zwolal do Rzy-mu synod, ktory nie powiodl sie. ze wzglQdu na wewn^trzne trudnosci. W roku 1911 patriarchal ten obejmowal 4 arcybiskupstwa, 14 biskupstw, 122 parafie, ok. 370 ksiezy, 158 szkol i ok. 12 000 uczniow oraz ok. 110 000 wiernych.
4. Koscioly unickie na Zakarpaciu, w Siedmiogrodzie i Butgarii
Kosciol unicki na Zakarpaciu obejmowal diecezJQ ruska. Mukaczewo (Munkacz) z rezydencj^ w Uzhorodzie i slowacka. Preszow. Ta pierwsza w 1866 r. obejmowala 376 parafii, 1 034 filii, 447 kaptanow i 393 000 wiernych. Przy katedrze w Uzhorodzie byla kapitula katedralna (4 pralatow i 3 kanonikow). W omawianym okresie diecezj^ rza.dzilo 4 biskupow, wszys-
457
umjiiai^i uia ^iiaiutjwz^iv.w w u uwj imj w ai ~r ai\*y uiaiv.Li|_/ai,w