Nie wiem czy Bóg istnieje, ale byłoby z korzyścią dla Jego reputacji, gdyby nie istniał" - Renard
Wyjaśnianie zjawisk na szerszą skalę, w oparciu o słowny opis, możliwe jest jednak dopiero w późniejszym okresie, kiedy dziecko dobrze opanuje język. ? Dokładne poznanie przez dziecko niewidome funkcji różnych przedmiotów, których używa się przy wykonywaniu różnych czynności lub które biorą udział w różnych sytuacjach (por.: rozdział 6.4.2.2). Na przykład zapoznając dziecko ze sztućcami, można równocześnie pokazać jemu, że jeżeli ktoś je widelcem i nożem, wówczas pojawiają się określone dźwięki (lekkie uderzenie o talerz), a kiedy mamusia gotuje marchewkę, to ona tak ładnie pachnie. W ten sposób dziecko stopniowo nauczy odróżniać różne zapachy powstające przy przygotowywaniu różnych potraw. ? Kontrolowanie, czy dziecko potrafi w oparciu o dostępne bodźce rozróżniać i odróżniać zjawiska, przez zadawanie jemu pytań: co to jest? lub czy to jest...? W późniejszym okresie dziecko samo będzie uczyć się poznawać i rozpoznawać wiele zjawisk przy opanowywaniu umiejętności wykonywania różnych czynności i zadań oraz w czasie brania udziału w różnych zdarzeniach społecznych. W ramach omawiania sprawy poznawania zjawisk należy także zwrócić uwagę na poznawanie płynów przez dzieci niewidome. Są to ciała ciekłe (ciecze) nie mające również określonego kształtu, lecz przyjmujące kształt pojemnika, w którym się znajdują lub do którego są wlewane. Charakteryzują się kilkoma cechami, jak: barwa, zapach, smak, gęstość i temperatura (woda, mleko, kefir, sok, zupa, oliwa, smoła). Dzieci widzące uczą się rozpoznawać płyny głównie po barwie, smaku i zapachu, a także temperaturze. Poza barwą wszystkie inne cechy są dla dzieci niewidomych dostępne i mogą stanowić wskaźniki ich rozpoznawania i odróżniania. Dzieci bardzo wcześnie spotykają się z płynami, a mianowicie już przy karmieniu i kąpaniu. Oczywiście dla dzieci niewidomych główne znaczenie w tym zakresie ma zmysł smaku, powonienia i temperatury. Jeśli chodzi o gęstość przyjmowanego płynu, to dziecko niewidome rozpoznaje ją dzięki dotykowi zlokalizowanemu w ustach. W związku z tym kiedy dziecko osiągnie odpowiedni stopień zrozumienia należy wskazywać na charakterystyczne cechy, które mogą ułatwiać jemu rozpoznawanie i odróżnianie różnych płynów, z jakimi w swoim życiu będzie spotykać się. Początkowo dziecko, w tym także dziecko niewidome, styka się z płynami nieszkodliwymi i koniecznymi do życia i przeżycia. Z czasem może jednak zetknąć się z płynami szkodliwymi dla jego zdrowia i życia, zarówno w domu, a później kiedy będzie starsze, również poza domem. Pediatrzy znają wiele przypadków, czasem nawet śmiertelnych, na skutek spożywania przez dzieci różnych toksycznych płynów. Już w domu dziecko niewidome może spotkać się z nieczystą wodą, octem, lekarstwem w płynie, które nieświadomie może zacząć próbować lub pomylić z innymi. Podobnie później bawiąc się poza domem, może być narażone na zetknięcie się z takim płynami, jak nafta, benzyna i inne płyny samochodowe, płyny alkoholowe itp. W trakcie więc zapoznawania dziecka z różnymi płynami na ten aspekt trzeba także zwracać uwagę. Należy dziecku wyjaśniać, że oprócz płynów potrzebnych człowiekowi, istnieją płyny bardzo szkodliwe dla zdrowia i życia, z próbowaniem i spożywaniem których trzeba być bardzo ostrożny. Ze sprawą poznawania i rozpoznawania zjawisk związane jest także zjawisko antycypacji, czyli przewidywania lub oczekiwania pewnych zmian i następstw wydarzeń. Powoduje ono u dziecka gotowość do śledzenia i poznawania co się dzieje w otoczeniu i do odpowiedniego zachowania się (reakcji). Na przykład dziecko, słysząc otwieranie kluczem drzwi, oczekuje lub przewiduje, że powrócił do domu tatuś i stara się wybiec jemu na spotkanie. Zjawiska mają więc duże znaczenie dla poznania przez dziecko niewidome zasady: przyczyna – skutek i działania przyczynowo-skutkowego. Podobnie dziecko poznaje tę zasadę, gdy odkręca kran z wodą i zaczyna lecieć woda i odwrotnie. Przez poznawanie zjawisk dziecko niewidome uświadamia sobie, że jego otoczenie podlega zmianom, że zmiany te są wzajemnie uwarunkowane lub występują w określonej kolejności i trzeba do nich dostosowywać swoje zachowanie. Zjawiska, to bowiem ważny element rzeczywistości, z których początkowo dziecko, a później młodzieniec i osoba dorosła stale będzie się spotykać w przyszłości. 5.7