Nie wiem czy Bóg istnieje, ale byłoby z korzyścią dla Jego reputacji, gdyby nie istniał" - Renard
Potrafią oni o nich sensownie rozmawiać z innymi i poprawnie stosować różne określenia odnoszące się do nich. Człowiek zdobywa bowiem wiedzę nie tylko dzięki zmysłom (bezpośredniemu oświadczeniu), lecz także dzięki poznawczej funkcji mowy – dzięki językowi. Analogiczna sytuacja istnieje w przypadku dzieci i dorosłych osób niewidomych. 5.4.4.2. Wyobrażenia światła i kolorów u dzieci niewidomych Szczególne trudności mają dzieci niewidome z wyobrażaniem sobie światła i kolorów. Zwykle światło kojarzą sobie z ciepłem, gdyż będąc na słońcu lub dotykając palącej się lampy odczuwają je. Wrażenie ciepła może być silniejsze lub słabsze. Może to stanowić pewną analogię do wyjaśnienia dziecku, co to jest jasność lub ciemność. Jasność to dużo ciepła, a ciemność to mało ciepła lub jego brak (zimno). Rozgrzana i stygnąca żarówka może być pomocą dla dziecka niewidomego w wieku przedszkolnym dla wyobrażenia sobie, co to jest jasność i ciemność, w oparciu o pewną analogię pomiędzy podobnymi cechami światła i ciepła (intensywność). Pełne zrozumienie tej analogii może jednak nastąpić u dziecka dopiero w późniejszym wieku. Podobnie można postępować z kolorami. W tym przypadku można odnosić kolory do dźwięków (tonów czystych) wydawanych przez różne instrumenty, np. kojarzenie wysokich tomów fortepianu z kolorem białym, a niskim - z kolorem czarnym, albo dźwięków wydawanych przez klarnet z barwą żółtą, a fletu - z barwą zieloną. Można też kojarzyć określone kolory z naturalnymi dźwiękami występujące w otoczeniu, np. śpiew słowika z barwą żółtą, a gruchanie gołębia z barwą szarą lub ciemną. Można też wykorzystać do tego celu dźwięki, które dziecko słyszy na ulicy, np. ciężko pracujący silnik ciężarówki może łatwo kojarzyć się z kolorami ciemniejszymi, a samochodu malucha - z kolorami jaśniejszymi. Podobnie wrażenia dotykowe mogą stanowić materiał dla wyobraźni dziecka niewidomego, aby mogło wyobrazić sobie różne kolory przez pewną analogię. Na przykład różne stopnie miękkości i gładkości oraz twardości i chropowatości mogą być ułatwieniem dla dziecka niewidomego do zrozumienia różnych kolorów i ich odcieni. Tak więc wrażenia ciepła, słuchowe i dotykowe mogą posłużyć dziecku niewidomemu do wytworzenia sobie treści zastępczych, których nie mogą zobaczyć, a z którymi się stale w życiu spotykają. Nie bez znaczenia będzie tutaj także fantazja i barwny język matki lub nauczyciela, starającego się odpowiedzieć i wyjaśnić dziecku niewidomemu ten trudny problem. Niewidoma Amerykanka Walhof (2000) pisze, że miała wiele kłopotów ze zrozumieniem kolorów, szczególnie różnych odcieni i ich wzajemnej harmonii, a więc że pasują lub nie pasują do siebie. Doszła jednak do przekonania, że musi nauczyć się kolorów, albowiem jest to ważne w życiu i stale z tym problemem się spotyka. Nie chciała bowiem narażać siebie na negatywne reakcje ze strony swoich koleżanek, jeśli nie potrafi rozmawiać z nimi o tym wszystkim o czym one rozmawiają, a obejmuje to także sprawę kolorów ubioru i odpowiedniego ich doboru. Czego więc trzeba nauczyć dzieci niewidomych o kolorach, aby ułatwić im przystosowanie się i funkcjonowanie wśród dzieci widzących, a później w społeczności ludzi widzących? Przede wszystkim trzeba je nauczyć nazw podstawowych kolorów i ich odcieni, zwłaszcza tych, które istnieją w ich otoczeniu i które się często wymienia. W miarę możliwości dziecko powinno znać jak najwięcej nazw kolorów, aby mogło względnie precyzyjnie i w sposób właściwy posługiwać się nimi. Nie powinno unikać się używania nazw kolorów, jeśli tego wymaga określona sytuacja, np. dzisiaj chcę założyć moją czerwoną sukienkę, gdzie jest mój żółty misio. Ponadto dziecko powinno wiedzieć, że: ? Przedmioty, osoby, zwierzęta i zjawiska mają określoną barwę. Niektóre z nich są jednokolorowe, np. cytryna, mleko, trawa, a inne mają dwa lub więcej kolorów, np. kogut, biało-czarna lub biało-czerwona krówka, biała sukienka z różnokolorowymi wzorami. ? Taki sam przedmiot, osoba lub zwierzę może mieć różne kolory, np. kotek może być biały, czarny lub szary, a kwiat - czerwony, żółty lub biały. W związku w tym trzeba nauczyć dziecko, aby pytało się o kolor, jeśli nie ma pewności, np