Nie wiem czy Bóg istnieje, ale byłoby z korzyścią dla Jego reputacji, gdyby nie istniał" - Renard
(np. kobra, grzechotnik, ? ¿mije) s¹ niebezpieczne przez dzia³anie swoich jadów. Te ostatnie mo¿na podzieliæ na 2 g³. grupy: neurotoksyny — jady dzia³aj¹ce na oœrodek oddechowy i in. oœrodki w mózgu lub rdzeniu krêgowym oraz hematoksyny—jady dzia³aj¹ce na tkanki w miejscu ich wprowadzenia oraz na krew w uk³adzie kr¹¿enia. Hematoksyny obejmuj¹—» hemolizyny,—> cytolizyny i kilka in. substancji litycznych oraz przeciwkrzepliwych lub wywo³uj¹cych krzepniêcie krwi. Poszczególne gatunki wê¿ów wytwarzaj¹ jady g³. jednego lub drugiego rodzaju, ale istniej¹ te¿ gatunki wytwarzaj¹ce jad, który jest mieszanin¹ obu rodzajów. Bardzo jadowite s¹ niektóre gatunki wê¿y morskich. S¹ one szczególnie niebezpieczne, gdy¿ ich uk¹szenia b. czêsto dotycz¹ twarzy cz³owieka. Po uk¹szeniu w tym miejscu jad wch³ania siê nadzwyczaj szybko. Przy podejrzeniu o uk¹szenie przez w.j. niezbêdna jest natychmiastowa pomoc i opieka lekarska. Niezbêdne jest wstrzykniêcie swoistej surowicy przeciwjadowe) (antytoksyny). Zapobieganie uk¹szeniu przez w.j. polega przede wszystkim na noszeniu w okolicach, gdzie one wystêpuj¹, obuwia i brezentowych owijaczy lub sztylp, gdy¿ nogi poni¿ej kolan s¹ najczêœciej nara¿one na uk¹szenie. WGL¥D, w psychoterapii wnikniêcie w ukryte wczeœniej przyczyny konfliktów, zachowañ prowadz¹cych do konfliktów. Terminem w. mo¿na tak¿e okreœliæ ka¿de uœwiadomienie sobie emocji i uczuæ wp³ywaj¹cych na zachowanie jednostki, a poprzednio nie-uœwiadamianych. Uzyskanie w. jest najczêœciej jednym z podstawowych celów psychoterapii, stanowi¹cych warunek pe³nego wyleczenia. WG£OBIENIE, inwaginacja, patol. wnikniêcie odcinka jelita w g³¹b odcinka przyleg³ego z dwukrotnym za³amaniem jego œciany. Powsta³e w nastêpstwie zaburzenia w kr¹¿eniu krwi powoduj¹ obrzêk i niedro¿noœæ z ca³ym zespo³em objawów, jak: ból brzucha, s³yszalne przelewanie w jelitach, zatrzymanie odchodzenia gazów i stolca, md³oœci i wymioty. D³u¿sze utrzymywanie siê w. powoduje martwicê wg³êbionego odcinka z przedostaniem siê zawartoœci jelita do jamy brzusznej i zapaleniem otrzewnej, stanowi¹cym groŸne, przewa¿nie œmiertelne powik³anie. Leczenie w. przewa¿nie operacyjne. WHO —> Œwiatowa Organizacja Zdrowia. WI¥D ? zanik. WI¥D RDZENIA KRÊGOWEGO, zespó³ chorobowy wystêpuj¹cy jako póŸne nastêpstwo zaka¿enia ki³owego. Obecnie spotykany wzglêdnie rzadko, znacznie czêœciej u mê¿czyzn i u ludzi rasy bia³ej. Rozwija siê zazwyczaj w 10-25 lat po zaka¿eniu pierwotnym. Objawy zespo³u wskazuj¹ na zaka¿enie ki³owe tylnych korzeni rdzenia krêgowego, z wtórnym zwyrodnieniem tylnych powrózków rdzenia. Objawy: bóle strzelaj¹ce i opasuj¹ce, —>-parestezje i —>-niedoczulica. Niekiedy wystêpuj¹ okresowe, nieregularne, ciê¿kie bóle, zw. prze³omami. Do typowych objawów nale¿¹ te¿: zaburzenia zbornoœci ruchów, zaburzenia czynnoœci pêcherza moczowego, utrata czucia u³o¿enia i wibracji, zaburzenia równowagi. Do powszechnie stwierdzanych objawów zaliczyæ nale¿y obni¿enie napiêcia miêœni szkieletowych, objaw Ÿreniczny Argyll-Robertsona, zanik nerwów wzrokowych i os³abienie lub zniesienie odruchów g³êbokich. Z innych objawów trzeba wymiê zaburzenia czynnoœci pêcherza i odbytnicy, uszkodzenia nerwów czaszkowych, uszkodzenia stawów i niebolesny wrzód dr¹¿¹cy stopy. Odczyn Wassermanna we krwi i p³ynie mózgowo-rdzeniowym jest dodatni w ok. po³owie przypadków. Zmiany w p³ynie mózgowo-rdzeniowym wystêpuj¹ we wczesnym okresie choroby , w okresach póŸniejszych p³yn mo¿e byæ prawid³owy. Leczenie farmakol. g³ównie du¿ymi dawkami penicyliny. Przy drêcz¹cych bólach leczenie neurochirurgiczne. WIBRACJE -> drgania mechaniczne. WIBRACYJNA CHOROBA, choroba zawodowa pracowników nara¿onych stale na dzia³anie rytmicznych drgañ pod³o¿a o du¿ej czêstotliwoœci tzw. udarowych narzêdzi (np. m³otów pneumatycznych), ca³ych stanów pracy (np. obudowy i fundamentów obs³ugiwanych maszyn) i samych maszyn (np. tokarek, wiertarek i in./ albo œrodków transportowych (traktory, ci¹gniki itp.). Wibracje powoduj¹ miejscowe zmiany chorobowe narz¹du ruchu, spowodowane przenoszeniem wibracji, np. z narzêdzi udarowych przez uchwyty na koœciec koñczyn górnych, oraz objawy ogólne, polegaj¹ce na skurczowej reakcji obwodowych naczyñ krwionoœnych z zaburzeniami czucia i od¿ywiania oraz towarzysz¹cymi zmianami czynnoœci uk³adu kr¹¿enia, takimi jak zwolnienie akcji i zaburzenia rytmu serca, obni¿enie ciœnienia krwi itp. Wibracje powoduj¹ równie¿ zapalenie wielonerwowe ?oolineuropatia i zaburzenia czynnoœci uk³adu nerw. typu nerwicy naczyniowo-ruchowej. W zapobieganiu ch.w. stosuje siê t³umienie wibracji przez elastyczne obudowy, np. z gumy, skrócenie czasu zmianowej pracy nara¿onych i okresowe d³u¿sze przerwy. WICHERKIEWICZ Boles³aw Wiktor, ur. 7 VII 1847, zm. 7X11 1915, pol. lekarz okulista; prof. UJ w Krakowie (od 1895). Prowadzi³ szerok¹ dzia³alnoœæ nauk. i pedagogiczn¹ zyskuj¹c uznanie w ca³ej Europie. Wychowawca licznych poi. okulistów. Na miêdzynarodowych zjazdach nauk. walczy³ o uznanie i prawo reprezentowania pol. nauki. Wspó³za³o¿yciel „Nowin Lekarskich" oraz wydawca pierwszego czasopisma okulistycznego „Postêp Okulistyczny" (1899). WIDAL Fernand Isidor, ur. 9 III 1862, zm. 1411929, franc. lekarz internista i patolog; prof. uniw. w Pary¿u (od 1911), cz³. Franc. Akad. Medycyny (od 1906) i Akad. Nauk (od 1919). Pierwszy wykorzysta³ w serodiagnostyce zjawisko aglutynacji (? odczyn Widala) w durze brzusznym (1896); ulepszy³ i zmodyfikowa³ szczepienia przeciwdurowe. Zajmowa³ siê w 1907 badaniem niedokrwistoœci w ? ¿ó³taczce hemolitycznej oraz chorobami nerek. WIDLISZEK ? komary