Nie wiem czy Bóg istnieje, ale byłoby z korzyścią dla Jego reputacji, gdyby nie istniał" - Renard
Skuteczność metody selekcyjnej określa się na podstawie tego, jaki procent dzieci z trudnościami w czytaniu pozwala na wykryć. Jeśli dana metoda wykrywa wszystkich uczniów z trudnościami w czytaniu, to ma ona 100% skuteczności, jeśli tylko połowę, to jej skuteczność wynosi 50%. Jeśli przy zastosowaniu danej metody selekcyjnej wyodrębniono 20 dzieci, a trudności w czytaniu stwierdzono w 16 przypadkach, to sprawność tej metody jest równa 80% (Pegnato i Birch, 1959). Innymi słowy, sprawność metody selekcyjnej wyraża się stosun- 18 - Metody pedagogiki specjalne] 273 kiem liczby przypadków, u których rzeczywiście stwierdzono trudności w czytaniu, do ogólnej liczby dzieci wyodrębnionych za pomocą tej metody. Jest szczególnie ważne, aby nauczyciel ustalił, jak przedstawia się skuteczność i sprawność jego diagnoz w porównaniu z metodami selekcji, którymi się posługuje. Zbyt wielka rozbieżność między nimi wskazuje na konieczność wnikliwej analizy tego stanu i skorzystania z konsultacji. Jak już stwierdzono uprzednio, obserwacja nauczyciela jest podstawową metodą rozpoznawania trudności w nauce u dzieci. Jest to uwarunkowane tym, że techniki nieformalne są stosowane w sposób ciągły, codziennie, a nie tylko co pewien czas. Kłopotliwa sytuacja powstaje, gdy wyniki dziecka w standaryzowanych testach czytania są sprzeczne z przypuszczeniami nauczyciela. Weźmy jako przykład sytuację, gdy zdaniem nauczyciela dziecko ma lub może mieć trudności, lecz w badaniu testowym uzyskuje ono bardziej pozytywne wyniki. Czy powinno to dyskwalifikować opinię nauczyciela? Na pewno nie! Celowe jest jednak sprawdzenie pierwotnie dokonanej przez nauczyciela interpretacji. Fakt, że trudność została stwierdzona, choćby dotyczyła ona tylko porozumiewania się lub zrozumienia między nauczycielem a uczniem, jest godny uwagi, bowiem świadczy o pewnych odchyleniach pracy ucznia od stanu zadowalającego. Bez względu na to, jaki charakter mają te odchylenia, powinno się podjąć postępowanie korekcyjne. Diagnoza w klinice Terminem klinika będziemy w tym rozdziale określać każdą placówkę leczniczą czy wychowawczą, poza normalną klasą szkolną, 'która niesie pomoc dzieciom z trudnościami w uczeniu się. Będzie to więc ośrodek, do którego kieruje się dziecko po zastosowaniu wobec niego postępowania korekcyjnego przez nauczyciela uczącego w normalnej klasie. Skierowanie dziecka do takiego ośrodka powinno być oceniane pozytywnie jako krok podyktowany troską o poprawę jego warunków uczenia się. Nauczyciel nie powinien traktować odesłania dziecka do ośrodka specjalistycznego jako faktu wskazującego na jego brak kompetencji i nieporadność. Kiedy zdamy sobie sprawę z ogromnej odpowiedzialności nauczyciela zajmującego się w klasie 25 do 30 uczniami i z tego, że musi on uwzględnić problemy przystosowania i różnic indywidualnych, to potrzeba korzystania z możliwości kierowania dziecka do placówek specjalistycznych stanie się oczywista. Wśród różnych form pracy klinicznej wymienimy zajęcia korekcyjne z zakresu czytania prowadzone przez specjalistów w szkołach publicznych, prywatne "instytuty czytania" oraz programy prowadzone przez uniwersytety, mające charakter otwarty (gdy dziecko zgłasza się tylko w celu diagnozy i terapii, a na pozostałe zajęcia uczęszcza do normalnej 274 klasy) lub zamknięty (szkoły laboratoryjne). Podstawowymi kryteriami, różniącymi ośrodki o charakterze klinicznym od normalnych klas szkolnych jest to, że w tych ośrodkach nauczyciel może poświęcić każdemu dziecku potrzebną ilość czasu oraz prowadzić nauczanie we właściwym ; dla danego dziecka tempie i na odpowiednim dla niego poziomie. - C-zytelnik stwierdzi, że w tym rozdziale często będziemy mówić jednocześnie o diagnozie i o terapii. Diagnoza i postępowanie lecznicze występują bowiem we wzajemnym powiązaniu - właściwy wybór terapii jest zależny od prawidłowej diagnozy, a postęp w leczeniu zależy od ciągłego i dokładnego rozpoznania