Nie wiem czy Bóg istnieje, ale byłoby z korzyścią dla Jego reputacji, gdyby nie istniał" - Renard

Wprawdzie dziki temu unikano pomyBek, ale te| zapewne zmarnowano wielu uzdolnionych twórców i ludzi teatru, którym los nie pozwoliB popróbowa swych siB poza granicami kraju. Mimo to nie ulega wtpliwo[ci, |e przykBad carowej inspirujcej rozwój o[wiaty, nauki i kultury zachcaB bogat i [redniozamo|n szlacht do mecenatu. Owe poczynania miaBy charakter elitarny i w swym zamy[le sBu|yBy warstwom usytuowanym na najwy|szych szczeblach hierarchii spoBecznej, zarazem jednak wpBywaBy, i to w sposób istotny, na podniesienie poziomu cywilizacyjnego imperium. Na[ladownictwo, a wBa[ciwie  maBpowanie" arystokracji staBo si mod i stopniowo ogarniaBo coraz szersze i liczniejsze warstwy spoBeczeDstwa. Mod t przejBo nawet zamo|ne mieszczaDstwo, którego inicjatywy przekroczyBy progi domów prywatnych i apartamentów, stajc si dobrem publicznym. Rosja dojrzewaBa do przewrotu kulturalnego, a kamieD rzucony przez Katarzyn II wywoBaB lawin trwaBych przeobra|eD w |yciu umysBowym imperium carskiego.  Demokratyzacja" kultury rosyjskiej oznaczaBa nie tylko stopniowe rozszerzanie krgu odbiorców sztuki dotychczas elitarnej czy te| coraz [mielsze wkraczanie do niej folkloru i pierwiastków narodowych, lecz równie| szybki rozwój samorodnej twórczo[ci ludowej. Nie ulega tez wtpliwo[ci, |e wspieranie przez rzd inicjatyw zmierzajcych do podniesienia poziomu cywilizacyjnego imperium odbijaBo si korzystnie równie| na poziomie kulturalnym mas plebejskich. PojawiaBy si nowe narzdzia pozwalajce rzemie[lnikom na doskonalenie obróbki drewna i metalu, pewne elementy  wielkiej" sztuki przenikaBy do dzieB tworzonych przez wiejskich artystów, którzy stykali si z nimi w czasie swych coraz czstszych wdrówek do miast na targi, jarmarki lub po prostu w poszukiwaniu pracy. To wiejski cie[la wznosiB i zdobiB domy w o[rodkach miejskich i wielkich majtkach, on te| wykonywaB meble zapeBniajce salony paBaców. Prosty ornament geometryczny spotykany dotychczas na okiennicach i okapach domów wiejskich przemieniaB si w bogate wizerunki fantastycznej ro[linno[ci, które umieszczano nawet na zwykBych przedmiotach codziennego u|ytku: By|kach, talerzach, koBowrotkach, prymitywnych warsztatach tkackich, stoBkach, stoBach, skrzyniach i szafach. Zdobiono nawet ciasto, zwBaszcza popularne pierniki, na których odciskano wzory z drewnianych matryc, nierzadko z odpowiednim tekstem, informujcym o ich twórcy