Nie wiem czy Bóg istnieje, ale byłoby z korzyścią dla Jego reputacji, gdyby nie istniał" - Renard

rysowane o³ówkiem nale¿¹ do najwybitniejszych w dziejach eur. rysunku. Jako pedagog I. wywar³ wielki wp³yw na malarstwo akademickie. P. Courhion Ingres w oczach w³asnych i w oczach przyjació³, Warszawa 1969. H. Ebert J.A.D. Ingres, Warszawa 1983. J. A. D. Ingres Wielka odaliska, 1814 J Jarema Maria, ur. 1908 w Starym Sambo-rze, zm. 1958 w Krakowie, malarka, rze¿-biarka, scenografka. Studiowa³a w Akademii Sztuk Piêknych w Krakowie u X. Dunikowskiego. Podró¿owa³a do Pary¿a i Wiednia. Nale¿a³a do awangardowej Grupy Krakowskiej, a po II wojnie œwiatowej do Grupy M³odych Plastyków. Zajmowa³a siê twórczoœci¹ rzeŸbiarsk¹, w której przesz³a ewolucjê od swoistego ekspresjonizmu do kompozycji abstrakcyjnych o aluzyjnie organicznych formach (Akt, Taniec). W malarstwie, pos³uguj¹c siê technik¹ tempery, gwaszu, akwareli i przede wszystkim monotypii, ewoluowa³a od tematyki figuralnej z elementami ekspresjonistycznymi i surrealistycznymi do sztuki abstrakcyjnej, w której przez nak³adanie na siebie p³askich, przejrzystych zarysów i sylwet barwnych osi¹ga³a wra¿enie przestrzeni i ruchu (cykle: Filtry, Rytmy, Glowy). Wspó³pracowa³a jako scenografka i aktorka z awangardowym teatrem Cricot (za³o¿onym przez jej brata Józefa), a po II wojnie œwiatowej - z teatrem Cricot 2 T. Kantora i z teatrzykiem kukie³kowym krakowskiego pisarza i publicysty A. Polewki, który wystawia³ szopki polityczne. H. Blum Maria Jarema, Kraków 1965. M. Sobieraj Maria Jarema. Warszawa 1984. Jarnuszkiewicz Jerzy, ur. 1919 w Kaliszu, rzeŸbiarz i grafik. Studiowa³ w Miejskiej Szkole Sztuk Dekoracyjnych, nastêpnie w Akademii Sztuk Piêknych w Warszawie, gdzie w 1951-85 prowadzi³ pracowniê rzeŸby. Samodzieln¹ twórczoœæ rozpocz¹³ podczas studiów, wykonuj¹c m.in. monumentalne rzeŸby dla Cmentarza ¯o³ nierzy Radzieckich w Warszawie i fontannê na Rynku Mariensztackim. Od koñca lat piêædziesi¹tych J. tworzy prawie wy³¹cznie w metalu, ³¹cz¹c dramatyczn¹ ekspresjê i dynamikê formy z rygoryzmem geometrycznych podzia³ów przestrzennych (Krêgi). Bra³ udzia³ w wielu konkursach na pomniki, m.in. wraz z O. Hansenem i J. Pa³k¹ zdoby³ nagrodê za projekt Miêdzynarodowego Pomnika Pamiêci Ofiar Faszyzmu w Oœwiêcimiu--Brzezince. Uczestniczy³ w realizacji tego pomnika (projekt pol.-w³.). Tworzy³ równie¿ monumentalne rzeŸby rei. (Krucyfiks w koœciele Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Krucyfiks w koœciele w Que-bec w Kanadzie). Autor wielu medali pami¹tkowych i monet obiegowych. Twórczoœæ rzeŸbiarska oraz wieloletnia dzia³alnoœæ pedagogiczna J. mia³y wp³yw na ukszta³towanie siê nowoczesnej tradycji rzeŸbiarskiej w œrodowisku warszawskim. Wspó³czesna rzeŸba polska. A. Osêka, W. Skrodzki Warszawa 1977. Johns [d¿ons] Jasper, ur. 1930, amer. malarz, rzeŸbiarz i grafik, przedstawiciel pop-artu. Pocz¹tkowo pracowa³ w Nowym Jorku, jako dekorator okien wystawowych. W 1955 odniós³ spektakularny sukces dziêki indywidualnej wystawie, zorganizowanej w nowojorskiej Galerii Leo Castelli. Ówczesne prace J. to malowane frontalnie i p³asko, banalne dwuwymiarowe przedmioty - flagi, tarcze, mapy, plansze z cyframi (Trzy flagi. Tarcza). Na pocz¹tku lat szeœædziesi¹tych J. wykona³ malowane odlewy z br¹zu puszek po piwie (Malowany br¹z) oraz rêcznej latarki. Prace J. podejmowa³y problematykê Judd zwi¹zków miêdzy sztuk¹ i rzeczywistoœci¹, zaciera³y ró¿nice miêdzy dzie³em artystycznym a funkcjonalnym znakiem. J. zaj¹³ siê równie¿ grafik¹, przyczyniaj¹c siê do odrodzenia tej dziedziny sztuki w Stanach Zjednoczonych. U. Czartoryska Od pop-artu do sztuki konceptualnej, • Warszawa 1973. Jones [d¿ounz] Inigo, ur. 1573, zm. 1652, architekt ang. Podró¿owa³ po Europie, m.in. dwukrotnie by³ we W³oszech, gdzie podziwia³ i studiowa³ dzie³a A. Palladia. Od 1605 dzia³a³ w Londynie, w 1615 zosta³ mianowany inspektorem budowli królewskich. Wprowadzi³ do architektury ang. klasyczne formy palladiañskie, przerywaj¹c d³ugotrwa³¹ tradycjê gotyck¹. W Londynie wzniós³ Banqueting House w rezydencji królewskiej White Hali, kaplicê królewsk¹ w pa³acu Saint James, zaprojektowa³ za³o¿enie i zabudowê londyñskich placów: Lincoln's Inn Fields i Covent Garden; w Greenwich zbudowa³ Queen's House, a w Wiltshire - pa³ac Wilton House. Po raz pierwszy w Anglii (w Oxfordzie) zastosowa³ techniczne i scenograficzne osi¹gniêcia w³. teatru barokowego (m.in. malowane na p³ótnie dekoracje zw. telari). Projektowa³ oprawê plastyczn¹ widowisk zw. maskami. Jego klasycyzuj¹ca architektura o spokojnych, zrównowa¿onych, harmonijnych formach by³a Ÿród³em inspiracji dla póŸniejszych architektów ang., np. dla Ch. Wrena. Jordaens [jordans] Jacob, ur. 1593, zm. 1678, malarz flam.; dzia³a³ w Antwerpii. Uczy³ siê w pracowni malarza flam. A. van Noorta, w 1615 zosta³ przyjêty do cechu. W 1645 przyj¹³ kalwinizm. Pocz¹tkowo ulega³ wp³ywom caravaggionizmu oraz ozdobnemu stylowi malarzy flam. XVI w. Oko³o 1625 w twórczoœci J. przejawi³y siê wyraŸne wp³ywy P.P. Rubensa. J. tworzy³ portrety, odznaczaj¹ce siê wiernoœci¹ modela i prostot¹ ujêcia (Rodzina van Noorta, Rodzina Jordaensa). Malowa³ obrazy rei. (Mêczeñstwo sw. Apolonii, Triumf Eucharystii), czêsto traktowane w myœl flam. tradycji jak sceny rodzajowe (Ewangeliœci, Chrystus u Marty i Marii, Œwiêta Rodzina). Tworzy³ te¿ liczne obrazy mit., wykorzystuj¹c chêtnie motywy dionizyjskie, umieszczane w scenerii bujnej przyrody, dekoracyjne i tchn¹ce zmys³owoœci¹ (Pan i Syrinks, Edukacja Jupitera, Bachus i Wenus, Atalanta, Alegoria plodnosci). Malowa³ liczne warianty trzech tematów: Satyr i wieœniak (epizod z bajki Ezopa), Koncert rodzinny (ilustracja flam. przys³owia "Jak œpiewali starzy, tak gwi¿d¿¹ m³odzi") i Król pije (temat z tradycji ludowej). Realizowa³ dziêki nim charakterystyczne sceny rodzajowe, bêd¹ce pochwa³¹ obfitoœci i ¿ywio³owej radoœci ¿ycia: huczne uczty, których uczestnicy reprezentuj¹ przeciwstawne typy ludzkie; oddaj¹ siê oni szalonej radoœci, pijañstwu, a nawet wyuzdaniu. Obrazy te odznaczaj¹ siê czyst¹, jaskraw¹ kolorystyk¹ du¿ych plam barwnych (cynobru, zieleni, b³êkitu, ¿ó³ci), silnym, kontrastowym œwiat³em. J. malowa³ te¿ kartony do tapiserii, w których ujawni³ w pe³ni swój zmys³ dekoracyjny (Wielkie konie, Historia Achillesa, Sceny wiejskie). Wykona³ równie¿, poprzedzon¹ licznymi szkicami dekoracjê malarsk¹ pa³acu ksi¹¿¹t orañskich Huis ten Bosch w Hadze - Triumf ksiêcia Fryderyka Henryka. Judd [d¿ud] Donald, ur. 1928, rzeŸbiarz amer. Studiowa³ w kilku amer. szko³ach artystycznych