Nie wiem czy Bóg istnieje, ale byłoby z korzyścią dla Jego reputacji, gdyby nie istniał" - Renard

Wydaje si, |e ból nie przeciwstawia si przyjemno[ci, gdy|: 1. Nic nie jest przyczyn swego przeciwieDstwa. Smutek za[ mo|e by przyczyn przyjemno[ci, gdy| Ewangelia mówi (Mat 5, 5):  BBogosBawieni, którzy pBacz, albowiem bd pocieszeni . A wic nie ma tu przeciwieDstwa. 2. Jedno przeciwieDstwo nie oznacza drugiego. Lecz niekiedy sam ból czy smutek jest przyjemny, gdy| Augustyn mówi, |e ból przedstawiony w teatrze jest przyjemny250), oraz, |e pBacz jest gorzki, a przecie| niekiedy jest miBy251). A wic ból nie sprzeciwia si przyjemno[ci. 3. Jedno przeciwieDstwo nie stanowi tworzywa dla drugiego, gdy| przeciwieDstwa nie mog jednocze[nie wspóBistnie. Lecz ból mo|e by tworzywem przyjemno[ci, gdy| jak mówi Augustyn252), ten kto pokutuje, boleje i raduje si z tego, |e boleje. Filozof za[253) powiada na odwrót, |e zBy nieraz boleje z tego powodu, i| doznaB przyjemno[ci. A wic przyjemno[ nie jest przeciwieDstwem bólu. Ale z drugiej strony Augustyn twierdzi254), |e wesele to przyzwolenie woli na to, czego chcemy; smutek za[ to sprzeciw woli w stosunku do tego, czego nie chcemy. Lecz przyzwala i sprzeciwia si to przeciwieDstwa. A wic wesele sprzeciwia si smutkowi. Odpowiedz. WedBug Filozofa255), przeciwieDstwo jest ró|nic ze wzgldu na form. Forma za[, czyli gatunek uczu i poruszeD zale|y od przedmiotu czy kresu. Skoro wic przedmioty przyjemno[ci oraz bólu czy smutku s przeciwne, a mianowicie dobro obecne i zBo obecne, dlatego ból i przyjemno[ sprzeciwiaj si sobie. Rozwizanie trudno[ci. 1. Nic nie przeszkadza, by jaka[ rzecz stanowiBa przygodnie przyczyn swego przeciwieDstwa. W ten wBa[nie sposób smutek jest przyczyn przyjemno[ci: po pierwsze, gdy wskutek nieobecno[ci jakiej[ rzeczy lub wskutek obecno[ci tego, co jest czBowiekowi przeciwne, usilniej szuka tego, w czym doznaje przyjemno[ci, podobnie jak czBowiek spragniony usilniej poszukuje napoju, jako lekarstwa na cierpienie, które odczuwa; po drugie, gdy kto[ na skutek wielkiego pragnienia przyjemno[ci nie wzbrania si przed cierpieniem, byleby t przyjemno[ osign. W jeden i drugi sposób obecny smutek prowadzi do pocieszenia w przyszBym |yciu