Nie wiem czy Bóg istnieje, ale byłoby z korzyścią dla Jego reputacji, gdyby nie istniał" - Renard
Wznowiono też w nowej szacie wiele dawnych wartościowych książek dla dzieci i młodzieży, wydano kilkadziesiąt nowych pozycji i podjęto kontynuację tanich serii Moje Książeczki i Zajmujące Czytanki. Również uaktywniła się księgarnia asortymentowa, w której prócz pełnego asortymentu książek poi. i wydawnictw w j. obcych oraz działu muzycznego został utworzony specjalny dział książek po cenach obniżonych „Tani bazar". Ekspedycja księgarska wydawnictw własnych została przekształcona w komis-hurt kierowany przez Zbysława. Rozwój firmy przerwała okupacja hitlerowska. Zaprzestano wydawania książek i nut, drukarnia została podporządkowana niem. „treuhanderowi", czynna była tylko księgarnia. W dziale wydawniczym trwały natomiast prace nad przygotowaniem nowych wydawnictw na okres powojenny (m. in. słowników i encyklopedii, serii wydawnictw naukowych i popularnych). W powstaniu 71 72 ARMARIUM warszawskim cały ponad 100-letni dorobek A. i firmy uległ zagładzie. Spaliły się doszczętnie księgarnia, magazyny, ekspedycja i materiały do nowych publikacji. Zniszczona została drukarnia. W czasie okupacji został przez hitlerowców rozstrzelany syn Stanisława również Stanisław, a podczas powstania — Michał. Po wojnie dawni właściciele podzielili się posiadanymi prawami wydawniczymi. Rodzina Zygmunta: żona Maria Buyno-Arctowa, Zbysław i wdowa po Michale Irena Buyno-Arctowa, a następnie Bogdan prowadzili wydawnictwo pod firmą M. Arct, początkowo w Łodzi, a następnie w 1.1946-1950 we Wrocławiu. Stanisław z grupą dawnych pracowników założyli spółkę z o.o., która odbudowawszy część dawnego lokalu księgarni w Warszawie prowadziła w nim księgarnię asortymentową i skład nut, księgarnię w Szczecinie oraz wydawnictwo książek (do 1954). PSB I. — S. Arct: Okruchy wspomnień. 1962. ARGENTYNA zob. AMERYKA ŁACIŃSKA. ARGUMENT (łac), w sensie bibliologicznym streszczenie dzieła zawierające główne twierdzenia i tezy, umieszczane na jego końcu, lub zwięzłe określenie tematu i przedmiotu dzieła, umieszczane na początku; nazwa dawniej używana również w brzmieniu łac: argumentom. „ARKADY" zob. WYDAWNICTWO „ARKADY". ARKUSZ A. papieru, określonego *formatu płat papieru, który jest podstawową jednostką miary papieru, jednocześnie jest pojęciem odróżniającym papier dostarczany do użytku w postaci płaskiej, a nie w zwojach. A. papieru normalnie są dostarczane w postaci rozłożonej, nazywanej piano (łac. planus = równy), ale mogą być również w postaci złożonej na pół, nazywanej folio (łac. in folio = = w kształcie liścia, strona arkusza raz złożonego). Podstawową cechą A. papieru, zwłaszcza dla celów drukarskich, jest dokładność jego wymiarów (dopuszczanie odchylenia nie powinny wynosić więcej jak ± 0,3%) i prostokątność układu boków. A. drukarski, zwany też A. druku, jednostka produkcji poligraficznej, odpowiadająca jednostronnie zadrukowanemu arkuszowi formatu Al lub dwustronnie zadrukowanemu arkuszowi formatu A2. Dawniej A. drukarskim nazywano 16 stron druku bez względu na ich format. Wszystkie inne formaty A. drukarskiego trzeba sprowadzić do formatu Al, a więc np. ilość szesnastek książki formatu B5 należy pomnożyć przez współczynnik 1,33 (który wynika z podzielenia powierzchni formatu Bl, tj. 70 X 100 = 7000 cm2, przez powierzchnię formatu Al, tj. 61 X 86 = 5246 cm2). Analogicznie postępuje się przy nieformatowych luźnych wkładkach lub wklejkach występujących w książce. Przy obliczaniu A. drukarskiego nie bierze się pod uwagę ilości kolorów występujących w danym arkuszu. Ilość kolorów, czyli ilość obrotów cylindra maszyny drukującej jednokolorowej, oblicza się w jednostkach zwanych koloroodbitką. A. próbny, przesyłany przez drukarnię do wydawcy w celu przeprowadzenia korekty kolorów. Są to tzw. próby kolorów stosowane przy drukach barwnych, powielanych głównie techniką druku płaskiego i wklęsłego. Do wykonywania próbnych odbitek w technice offsetowej istnieje specjalna maszyna przedrukowa zwana drukmą, w technice rotograwiurowej zaś próbne odbitki do korekty i akceptacji do druku muszą być wykonywane na tej samej maszynie, na której drukuje się cały nakład. Rolę A. próbnego spełnia często A. rewizyjny ~z maszyny. Przy druku dzieł naukowych, słowników, encyklopedii itp. wydawca niejednokrotnie żąda od drukarni przedstawienia tzw. próbnej stronicy (nieraz w kilku wariantach), która umożliwia wydawcy podjęcie decyzji co do formatu kolumny, stopnia i kroju czcionki, wielkości wcięć akapitowych, inter-linii itp. elementów opracowania typograficznego wydawanego dzieła. A. rewizyjny, odbitka A., którą *maszynista po przyrządzeniu formy drukarskiej, a przed rozpoczęciem druku przedstawia do wglądu rewidentowi (*Rewizja). A. autorski, jednostka miary do obliczania *objętości materiału przygotowywanego przez autora do wydania. W Polsce zawiera 40000 znaków drukarskich (licząc również i odstępy między wyrazami) albo 700 linii wierszowych poezji, ew. 3000 cm2 materiału ilustracyjnego. Nie wlicza się weń tytułów umieszczonych na oddzielnych stronicach. A. tytułowy, pierwszy arkusz książki, zawierający jej *tytulaturę. Stronice A. tytułowego nie są paginowane, chociaż wlicza sieje przeważnie w ogólną objętość arkusza. A. tytułowy może obejmować tylko cztery stronice, doklejane do pierwszego A. tekstowego, paginowanego od pierwszej stronicy tekstu. A. wydawniczy oblicza się jak A. autorski, uwzględniając prócz tekstu autorskiego tytuły, żywą paginę, ogłoszenia itp. dodatki wydawnicze. Mierzy się nim ogólną objętość książki dla obliczeń statystycznych. A. luźny zob. In crudo. A. sfalcowany zob. Składka. Zob. też Format papieru, Format książki, Objętość DZIEŁA. ARKUSZ ZAMÓWIEŃ zob. ZAPOWIEDZI WYDAWNICZE — Arkusz zamówień. ARMARIUM (łac.), w starożytności i w średniowieczu szafa na książki z zamykanymi drzwiami. W początko- 73 74 AROKO wym okresie księgi leżały na pólkach, później stawiano je grzbietami do ściany. Obecny zwyczaj ustawiania książek grzbietami na zewnątrz pochodzi dopiero z XVII w. Opiekun bibl., armarius (*Librarius), czuwał nad porządkiem i czystością książek oraz nad opracowaniem katalogów, które były zwykle listami inwentaryzacyjnymi. Do jego obowiązków należało także wypożyczanie ksiąg. AROKO zob. PISMO — Znaki symboliczne