Nie wiem czy Bóg istnieje, ale byłoby z korzyścią dla Jego reputacji, gdyby nie istniał" - Renard
Swoboda przepływu kapitału i płatności znajduje unormowanie w art. 67 TR, który jednak nie ma bezpośredniego zastosowania, oraz w dyrektywie 883/61 (Dz.Urz. WE 1988, nr L 178/5). Przepływ kapitału oznacza jednostronne przeniesienie z jednego państwa Wspólnoty do innego wartości stanowiącej pewien majątek (papierów war- tościowych, przyznanego kredytu). Natomiast samo przechowywanie papierów wartościowych w depozycie jest usługą. Podobnie, przy zawieraniu umów ubezpieczeniowych, przejęcie ryzyka przez ubezpieczyciela jest usługą, natomiast wypłata kwoty ubezpieczenia na życie lub ubezpieczenia kredytów stanowi przepływ kapitału. Rozdział V PODSTAWOWE POJĘCIA TEORETYCZNE W NAUCE PRAWA ADMINISTRACYJNEGO 1. APARAT ADMINISTRACYJNY Wykonywanie administracji publicznej wymaga istnienia rozbudowanego aparatu administracyjnego. Na aparat ten składają się przede wszystkim organy administracji rządowej, organy samorządowe, zakłady publiczne oraz, w znacznie mniejszym stopniu, podmioty wykonujące funkcje administracji publicznej w ograniczonym zakresie, na podstawie specjalnych upoważnień. W tej grupie możemy znaleźć niektóre przedsiębiorstwa państwowe, organizacje społeczne czy innego typu korporacje, np. spółki prawa handlowego lub innego typu podmioty prawa (np. fundacje), w zakresie, w jakim przepisy przyznają im prawo wykonywania funkcji administracji publicznej. W tym też zakresie, w jakim organy tych podmiotów wykonują administrację publiczną, możemy je zaliczyć do aparatu administracyjnego państwa. Przez aparat administracyjny rozumiemy bowiem wszystkie jednostki wykonujące funkcje administracji publicznej, niezależnie od tego, czy są one państwowe, samorządowe, czy też nie. Jak widzimy, aparat administracyjny tworzą jednostki o różnym charak- terze. Zadania administracji publicznej są na ogół rozłożone na różne jed- nostki organizacyjne. Potrzeba podziału wynika z wielu przyczyn, z których wymienimy najważniejsze. Przyczyny funkcjonalne - do wykonywania administracji w różnych dziedzinach wymagane są specjalne kwalifikacje. Przykładowo: administro- wanie sprawami zdrowia wymaga odpowiedniej wiedzy medycznej, sprawami obronności kraju zaś - wiedzy wojskowej. Na tym przykładzie widać, że w sprawach administracji zdrowia będą stosowane inne metody administrowania niż w sprawach obronności kraju. Z tych względów muszą istnieć odrębne organy do spraw zdrowia i do spraw obronności kraju. To samo odnosi się do innych dziedzin. Przyczyny terytorialne - różne zadania mogą być wykonywane dla różnego obszaru. Decyzje o pozwoleniu na budowę domów jednorodzinnych, aby były prawidłowe, powinny zapadać na szczeblu lokalnym, tam gdzie organy administracji budownictwa mogą na miejscu bezpośrednio obejrzeć miejsce przyszłej budowy i nadzorować jej przebieg. Natomiast decyzje o budowie autostrady czy nowej linii kolejowej muszą zapadać na znacznie wyższym szczeblu i być podejmowane przez organ, który zakresem swojej kompetencji obejmuje cały obszar, na którym linia kolejowa ma przebiegać. Przyczyny organizacyjne - w zależności od zadań organu administrującego różny musi być stopień jego powiązania organizacyjnego z innymi organami. Przykładowo: organ, który zajmuje się sprawami gospodarki komunalnej, powinien być w znacznym stopniu uzależniony od lokalnych społeczności, aby w swej działalności realizować życzenia mieszkańców. Natomiast organ zajmujący się kontrolą powinien być w znacznym stopniu niezależny od innych organów lokalnych, jeżeli jego kontrola ma być efektywna. Przy tym pewne dziedziny wymagają jednolitego, silnego kierownictwa w skali całego kraju (np. sprawy obronności kraju), inne zaś mogą być w bardzo dużym stopniu, jeżeli nie całkowicie, pozostawione uznaniu władz lokalnych (np. wspomniane sprawy gospodarki komunalnej). Przyczyny finansowe - każde państwo dąży do minimalizacji kosztów utrzymania aparatu administracyjnego. Dlatego też stosuje się posunięcia koncentrujące kompetencje w jednostkach aparatu administracyjnego, a cza- sami powierza się wykonanie kompetencji podmiotom niepaństwowym, np. spółkom prawa handlowego, stowarzyszeniom. Wymienione, a także i inne przyczyny powodują, że aparat admini- stracyjny stanowi bardzo skomplikowaną strukturę organów i innych pod- miotów, której stopień złożoności jest nieporównywalny ze strukturą np. sądów. Na tle struktury aparatu administracyjnego wyłania się wiele problemów teoretycznych i praktycznych, którym poświęcony jest niniejszy rozdział. Jednostki wchodzące w skład aparatu administracyjnego określa się często mianem podmiotów działalności administracyjnej czy podmiotów ad- ministracji. Ponieważ w grupie tej dominują jednak organy administracji publicznej, z pewnym uproszczeniem w dalszym ciągu będziemy posługiwać się pojęciem "organu administracji" dla oznaczenia każdego podmiotu ad- ministracji. 2. NADZÓR, KONTROLA, KOORDYNACJA, KIEROWNICTWO Pojęcia wymienione w powyższym tytule dotyczą stosunków wewnątrz aparatu administracyjnego, a niekiedy także stosunków między tym aparatem a innymi podmiotami. Pojęcia te, choć często używane w tekstach aktów prawnych, są zaczerpnięte z terminologii nauk o organizacji i zarządzaniu. Tam też należy szukać ich wyjaśnienia. Są to jednak pojęcia mało precyzyjne, ustawodawca używa ich w odmiennych znaczeniach w różnych aktach normatywnych. Z reguły ustawodawca nie ogranicza się jednak do określenia, że dany organ kontroluje, nadzoruje, kieruje czy koordynuje. Przepisy wskazują jednocześnie, jakie czynności organ może podejmować w ramach sprawowanej kontroli czy nadzoru bądź kierownictwa