Nie wiem czy Bóg istnieje, ale byłoby z korzyścią dla Jego reputacji, gdyby nie istniał" - Renard
Dziennikarz przestrzegał, że nie należy się zbytnio emocjonować wypowiedziami polityków w czasie kampanii wyborczej, wskazany jest raczej dystans do ich treści i składanych wówczas obietnic. EMOCJONALNY 'związany z emocjami, uczuciami, zazwyczaj przeciwstawianymi rozumowi i chłodnej kalkulacji': Jego wystąpienie na temat emigracji młodych i wykształconych ludzi miało niezwykle emocjonalny charakter. Kierownik uważał, że urzędnik, który ma do pewnej sprawy stosunek emocjonalny, nie powinien uczestniczyć w podejmowaniu decyzji jej dotyczących. EMOTYWNY w językoznawstwie 'związany z wyrażeniem emocji': Emotywna, inaczej ekspresywna, funkcja języka polega na tym, że posługując się nim, wyrażamy swoje uczucia. fr. emotion od łac. emotus 'poruszony' EMOCJONALIZM 'uznawanie emocji za główne źródło postępowania człowieka; także: tendencja w różnych teoriach filozoficznych, psychologicznych, pedagogicznych itd. do tego, by emocje stawiać nad rozumem': Myślicielem, w którego teorii emocjonalizmjest szczególnie widoczny, był Jan Jakub Rousseau. Sądził on, że uczucie nie tylko jest jedyną władzą zdolną kierować ludzkim postępowaniem, ale też, że jest władzą poznawczą doskonalszą niż rozum. Ten ostatni bowiem nie zdołał dopomóc człowiekowi w rozwiązaniu żadnego problemu dotyczącego świata i życia, jedyne, co nas naprawdę oświeca, to "głos serca", który pochodzi z niebios. od przymiotnika: emocjonalny EMPATIA 'zdolność wczuwania się w czyjeś stany emocjonalne, uczucia, potrzeby itd.': Zdaniem pisarza empatia, zdolność wzbudzania w sobie uczuć podobnych do tych, które przeżywają inni, jest niezbędna do głębokiego rozumienia ludzi i jest warunkiem tworzenia prawdziwej sztuki. EMPATYCZNY 'odznaczający się empatią, zdolny do empatii': Empatyczny stosunek między przyjaciółmi. Niezwykle empatyczna osoba. ang. empathy EMPIR (czytaj: apir) 'styl cesarstwa: późna odmiana kla-sycyzmu, głównie w architekturze wnętrz i rzemiośle artystycznym, charakteryzująca się prostotą, symetrią i monumentalnością, a także bogatą ornamentyką i dużą ilością ozdób': Empir to styl powstały we Francji, w latach panowania Napoleona I (1804-1814). Zajego twórców uchodzą nadworni architekci cesarza. EMPIROWY l. 'w stylu empire': Empirowe łoże. Empirowy pałacyk. 2. rząd. 'związany z Napoleonem I - cesarzem Francji': Przeczytał książkę Waldemara Łysiaka "Empirowy pasjans". EMPIRY 'meble w stylu empir': W saloniku babci stały empiry. fr. empire 'państwo, cesarstwo' z łac. imperium EMPIRYCZNY 'doświadczalny: oparty na doświadczeniu, poznany przez doświadczenie': Badania empiryczne. Dowód empiryczny. Prawda empiryczna. EMPIRIA książk. 'poznanie doświadczalne, poznanie zmysłami': Był bardzo przywiązany do swych teorii, ale nigdy nie lekceważył empirii. odgr. empeireia 'doświadczenie' EMPIRYZM 'kierunek filozoficzny głoszący, że źródłem poznania jest doświadczenie: zewnętrzne, zmysłowe -w ujęciu materialistycznym - lub wewnętrzne - w ujęciu subiektywno-idealistycznym': Filozofii Locke'a zwykło się dawać tę samą nazwę, co filozofii Bacona: nazwę "empiryzmu". Obie w tym samym stopniu wiążą wiedzę z doświadczeniem, z faktami, obie można sformułować w tych słowach: nie ma wiedzy bez doświadczenia. (Tatarkiewicz) Empiryzm jest w filozofii przeciwieństwem racjonalizmu. EMPIRYK l. 'filozof, który jest zwolennikiem empiryzmu': Empirykami byli m.in. Franciszek Bacon, David Hume i John Stuart Mili. 2. 'osoba, która kieruje się w życiu doświadczeniem, a nie teorią, zwłaszcza naukowiec przekonany o tym, że do prawdy dochodzi się przez doświadczenie': Ojciec był empirykiem i uważał, że wszystko należy sprawdzić samemu w praktyce. Dla socjologów empiryków podstawowym narzędziem są badania ankietowe i pomiary. EMPIRYSTA 'to samo, co empiryk w l. znaczeniu' fr. empirisme odgr. empeireia 'doświadczenie' EMPLOI (czytaj: aplua)'specjalność aktora lub śpiewaka operowego: rodzaj ról lub przedstawień, w których jest obsadzany i które grywa z największym powodzeniem': Emploi aktora jest zwykle ściśle związane z jego warun- 207 EMSKI ENCYKLOPEDIA karni fizycznymi i psychicznymi, w rolach komediowych obsadza się zwykle aktorów charakterystycznych, zaś amantów grywają mężczyźni przystojni i tajemniczy. Jednak obecnie w obsadzie ról w kinie i teatrze em-płoi nie jest tak ważne jak kiedyś i aktorzy grywają bardzo różnorodne postacie. fr. emploi EMSKI 'związany z niemieckim miastem Ems': Słynne emskie wody mineralne. Emskie uzdrowiska. () Sól em-ska 'mieszanina soli, z których przyrządza się roztwory wodne, przypominające składem wody mineralne z Ems': Roztwory soli emskich są używane w leczeniu rozmaitych chorób, np. chorób układu oddechowego. () Depesza emska 'depesza, która stała się bezpośrednią przyczyną wybuchu wojny francusko-pruskiej w 1870 r., wysłana z Ems przez króla Prus Wilhelma IV do Bismar-cka, zawierająca sprawozdanie z rozmów przeprowadzonych z ambasadorem Francji': Depesza emska została przez Bismarcka spreparowana w taki sposób, że stała się tekstem obraźliwym dla Francuzów, a następnie opublikowana