Nie wiem czy Bóg istnieje, ale byłoby z korzyścią dla Jego reputacji, gdyby nie istniał" - Renard
Od czasu do czasu ponosi� go temperament i k��ci� si� ze skarbnikiem ksi�cia na temat swojej pensji. (Kto by tego nie robi�?) Pewnego razu zosta� napadni�ty przez rozb�jnika, kt�ry zabra� mu wszystkie pieni�dze, ale zostawi� p�aszcz, poniewa� by� za d�ugi. Dowodzi to albo, �e kompozytor by� bardzo wysoki, albo, �e rabu� by� kurduplem. W roku 1595 Monteverdi o�eni� si� z dworsk� �piewaczk� Claudi� Cattaneo (Claudio i Claudi� - ale numer!), z kt�r� mia� troje dzieci. W 1600 roku teoretyk muzyki nazwiskiem Giovanni Maria Artusi narobi� zamieszania, publikuj�c traktat atakuj�cy muzyk� nowoczesn�. Twierdzi�, �e jest w niej za du�o fa�szywych nut i �e jest ona zbyt ha�a�liwa. (Brzmi znajomo?) Artusi nie wymieni� �adnych nazwisk, ale poniewa� zacytowa� kilka przyk�ad�w z tw�rczo�ci Monteverdiego, nie trzeba by�o by� geniuszem, �eby domy�li� si�, kogo ma na my�li. Monteverdi zachowa� si� dojrzale i zignorowa� zniewag�. Dalej pisa� swoje madryga�y. Jednak cztery lata p�niej Artusi przedsi�wzi�� nowy atak i tym razem nie cacka� si�: wymieni� Monteverdiego z nazwiska. Strza� by� celny. Teraz Monteverdi naprawd� si� w�ciek�. Postanowi� skomponowa� dzie�o reprezentuj�ce ca�kowicie now� form� muzyczn�, w kt�rej po�o�ony by�by wi�kszy nacisk na dramatyczne przedstawienie s��w (i z prostsz� melodi�, �eby Artusi te� zrozumia�, o co chodzi). Nazwa� Lafavola in musica - �opowie�� muzyczna� i jako temat wybra� greck� legend� o Orfeuszu i Eurydyce. Zatytu�owa� swoje dzie�o Orfeo. By�a to pierwsza prawdziwa opera. Grupa muzyk�w, kt�rej przewodzi� Vincenzo Galilei (ojciec astronoma Galileusza), nazywaj�ca siebie Camerat� Florenck�, od kilku lat walczy�a o tak� form� uproszczonego dramatu muzycznego, utrzymanego w stile rappresentativo, czyli �stylu przedstawiaj�cym�. Uwa�ali oni, �e trzeba wr�ci� do muzycznych idea��w ustanowionych przez staro�ytnych Grek�w.[Nie by�o sposobu, �eby si� dowiedzie�/ jak brzmia�a muzyka grecka/ wygadywali zatem g�upstwa. To im jednak nie przeszkadza�o.] �w nowy styl �piewu by� nazywany monodi�. Nie nale�y myli� tego z monotoni�, cho� niekt�rym z tym w�a�nie kojarzy si� opera. Dwaj kompozytorzy nale��cy do florenckiej paczki, Jacopo Peri i Giulio Caccini, stworzyli nawet niewielki dramat muzyczny odzwierciedlaj�cy ich idee. Skomponowali swoj� Euridice w 1600 roku, siedem lat przed powstaniem wersji Monteverdiego w 1607 roku. Mo�ecie si� upiera�, je�li chcecie, �e pierwsz� oper� by�o owo wcze�niejsze dzie�o, ale tak naprawd� stanowi�o ono jedynie such� zapraw� poprzedzaj�c� g��wne wydarzenie. Trzeba by�o figury w rodzaju Monteverdiego, by nowy styl rzeczywi�cie zaistnia�. W oryginalnym greckim micie Orfeusz schodzi do Podziemnego �wiata, by wybawi� od �mierci ukochan� Eurydyk�. B�g Podziemi m�wi mu, �e Eurydyka pod��y za nim do �wiata �ywych, je�li nie b�dzie on odwraca� si�, by sprawdzi�, czy za nim idzie. Orfeusz jednak, b�d�c typem raczej podejrzliwym, nie wytrzymuje i Eurydyka umiera ponownie - tym razem na amen. Takie przygn�biaj�ce zako�czenie ca�kiem nie pasowa�o Monteverdiemu, przekona� wi�c librecist�, Alessandro Striggio, �eby napisa� szcz�liwe. I tak, w Orfeo Monteverdiego, przy udziale wspania�ej maszynerii teatralnej, z ob�ok�w zst�puje dobry Apollo i przywracaj�c Eurydyk� do �ycia ��czy szcz�liwych kochank�w. (Monteverdi musia� lubi� takie maszynerie: u�y� podobnej w swojej ostatniej operze. Koronacja Poppei - L�incoronazione di Poppea). W operze Powr�t Odyseusza do ojczyzny (Il ritorno d�Ulisse in Patria) b�g Neptun przybywa w innej jej wersji - amfibii, kunsztownej maszynie morskiej. �Florenty�czycy� - zauwa�a zgry�liwie historyk Carl Engel w swoim eseju Pocz�tki opery - �mieli do dyspozycji bogatsz� sceneri�, maszyneri� i fajerwerki ni� powinni�. Koniec i kropka. W tej, jak i innych dziedzinach sztuki operowej Monteverdi by� prawdziwym pionierem. Ustali� form� i po�o�y� podwaliny pod wiele z jej trwa�ych konwencji. Przyk�ad Monteverdiego - ju� na samym pocz�tku - dowodzi, �e bez wzgl�du na to, jak �miesznym czyni to ca�� fabu��, opera musi mie� szcz�liwe zako�czenie. [Nie musicie wierzy� mi na s�owo: Monteverdi nie grzesz�c zbytni� skromno�ci� przypisuje ca�� zas�ug� sobie.] OSTRE CI�CIE Kastraci trac� swoje klejnoty W PO�OWIE XVII WIEKU opery Monteverdiego i innych ma�puj�cych go w�oskich kompozytor�w rozpowszechni�y si� w ca�ych W�oszech i reszcie Europy. Nie dawa�o si� uciec od opery. By�a wsz�dzie i ka�de szanuj�ce si� miasto czy dw�r arystokratyczny dojrzewa� pr�dzej czy p�niej do wybudowania przynajmniej jednego teatru operowego
