Nie wiem czy Bóg istnieje, ale byłoby z korzyścią dla Jego reputacji, gdyby nie istniał" - Renard
A. — Niechby zapłacili z nami fifiy-fifiy — zaproponowałem półszeptem i trochę półżartem, żeby moja unurzana w miodzie pożądliwość nikogo nie użądliła. Błędy interpunkcyjne Błędy interpunkcyjne dotyczą stosowania znaków przestankowych: kropki, przecinka, dwukropka, średnika, myślnika (inaczej: pauzy), pytajnika, wykrzyknika, cudzysłowu, nawiasu, apostrofu i łącznika. Najbardziej kłopotliwy dla Polaków jest przecinek. W razie> bofaz&bg, sityntłpo: E. i F. Przyłubscy, Gdzie postawić przecinek?. Warszawa 1983. J. Podracki, Słownik interpunkcyjny języka polskiego z zasadami przestankowania. Warszawa 1998. 357 Jak sprawnie posługiwać się językiem? O roli znaków przestankowych w skutecznym porozumiewaniu się poucza anegdota, przytoczona przez Annę i Piotra Wierzbickich: „Wyrocznia delficka, zapytana przez wojownika o jego losy na najbliższej wyprawie wojennej, przygotowała odpowiedź pod postacią szeregu wyrazów — bez żadnych znaków przestankowych: pójdziesz umrzesz nie wrócisz. Losy wojownika stały się, oczywiście, jeszcze jednym potwierdzeniem nieomylności wyroczni, bo przepowiednia była dwuznaczna: 1. Pójdziesz, umrzesz, nie wrócisz. 2. Pójdziesz. Umrzesz? Nie: wrócisz". ^Pt Wstaw brakujące przecinki: a) Cyklameny inaczej fiołki alpejskie są bardzo dekoracyjne. Cyklameny zwane fiołkami alpejskimi są bardzo dekoracyjne. b) Długo się wahał wreszcie zabrał głos. Po długim wahaniu zabrał głos. c) Nie otwieraj okna podczas burzy. Nie zatrzymuj się pod tym wysokim drzewem podczas burzy to niebezpieczne. d) Nie wiadomo co się tu naprawdę wydarzyło. Wyglądał w tym stroju jak nie wiadomo co. e) Jesienią czuł się źle zwłaszcza wtedy gdy wiał silny wiatr. Jesienią czuł się źle zwłaszcza gdy wiał silny wiatr. Przeczytaj list, który Jarek dostał pocztą elektroniczną. Popraw wszystkie dostrzeżone błędy, uzupełnij znaki interpunkcyjne i zastosuj, tam gdzie to konieczne, wielkie litery. Cześć jarek co u ciebie przepraszam nie pisałem to przez te andrzejki byliśmy z olą w lambadzie i cichy też był przyjechał nowymfiatem ojca ma klimatyzację i nawet abs wysyłam ci ten ostatni numer świata komputerów który chciałeś na boże narodzenie jadę do dziadka w kieleckie gdzie idziesz na sylwestra odpisz na razie do siego rokujacek % 358 Poprawność języ ka $f Stosując odpowiednie znaki interpunkcyjne, nadaj wypowiedzi Wychodzisz beze mnie sens: a) twierdzenia; b) pytania; c) rozkazu; d) wy-krzyknienia wyrażającego zdziwienie i zaskoczenie. Odczytaj każdą z wypowiedzi, stosownie posługując się intonacją i modulując głos. Błędy fleksyjne Błędy fleksyjne widoczne są w niewłaściwym używaniu form odmiennych części mowy. Najczęściej polegają na: > przypisaniu rzeczownikowi niewłaściwego rodzaju gramatycznego, np. !ten kontrol zamiast to kontrola; > wyborze niewłaściwej końcówki, np. '.trzy kwadransy zamiast trzy kwadranse; > zastosowaniu formy z niewłaściwą wymianą głosek w temacie, np. !kłęb zamiast kłąb, llabądż zamiast łabędź; > błędnym wyborze wzorca odmiany czasownika, np. Ipłukam, płu-kasz zamiast płuczę, płuczesz, lub pomijaniu w odmianie cząstki nę, np. tciągła zamiast ciągnęła; > użyciu błędnych form bezokolicznika, np. Iwziąść zamiast wziąć, rozkaźnika, np. Izdejm zamiast zdejmij, lub błędnych imiesłowów, np. Ipotrąfiący, Iwykradnięty; > błędach w odmianie przymiotników, np. Iniektózi ludzie zamiast niektórzy, liczebników, np. !pięć dzieci zamiast pięcioro dzieci, i zaimków, np. widzę dziecko, zawołaj go! zamiast: zawołaj je!; > nieodmienianiu nazwisk. Wrazie, botrze,l>u> siwntipo: H. Wróbel, K. Kowalik, A. Orzechowska, T. Rokicka, Mały słownik odmiany wyrazów trudnych. Warszawa 1993. A. Dyszak, Mały słownik rzeczowników osobliwych. (O nietypowej odmianie), Kra-ków-Warszawa 1999. 359 Jak sprawnie posługiwać się językiem? ca/zczem fi Dopisz właściwe formy rzeczowników w liczbie pojedynczej lub w liczbie mnogiej. Podane przed rzeczownikami liczebniki zapisz słownie. UWAGA! Niekiedy dopuszczalne są dwie równie poprawne formy danego rzeczownika! swetry — czarny.......... podkoszulki— J ........... 2 gerbery — 1 ............. metry — 1 ............. rodzynki— 1 ............. podeszwy — zdarta..... .............— seans tenisówki— 1 ............. boginie — piękna.......... .............— konwenans trampki— 1 ............. 2 chryzantemy — 1 ..... 2 litry — 1 ............. landrynki— 1 ............. wszy — wstrętna........ wiatry — silny............. kluski— 1 ............. 2 pomarańcze — 1 ...... mole—jakiś............. głębie — straszna....... gałęzie — długa.......... cerkwie — zabytkowa smiec j»L Odmień w czasie teraźniejszym następujące kłopotliwe czasowniki. Wybierz właściwy wzorzec odmiany: skakać, karać, deptać, szeptać, bazgrać, krakać, lubić, umieć, rozumieć, trzymać, głaskać, klaskać, guzdrać się, mlaskać, chlastać, świstać, szczebiotać, kołatać koniugacja I: pisz-ę, piszesz, pisz-e, piszemy, pisz-ecie, pisz-ą koniugacja II: widz-ę, widz-isz, widzi, widz-imy, widzicie, widzą koniugacja III: gra-m, gra-sz, gra, gra-my, gra-cie, grąj-ą UWAGA! Nie popełnisz błędu, jeśli wszystkie te czasowniki, które mają charakter dźwiękonaśladowczy, będziesz odmieniać według wzorca I, czyli np. głaszcze, głaszczesz (wyjątek zgrzytać, który odmieniamy: zgrzytam, zgrzytasz...). Utrwalona tradycją dopuszczalna odmiana według koniugacji III, czyli głaskam, głaskasz, jest zresztą współcześnie mniej powszechna. ff Liczne błędy dotyczą odmiany czasowników typu: przekonywać, oddziaływać