Nie wiem czy Bóg istnieje, ale byłoby z korzyścią dla Jego reputacji, gdyby nie istniał" - Renard

Źle dla Cartera przedstawiała się również sytuacja wewnętrzna. Jego prezydentura przypadła bowiem na okres poważnego kryzysu ekonomicznego, który w 1980 przyniósł skokowy wzrost inflacji i bezrobocia. Taka sytuacja nie rokowała Carterowi powodzenia w nadchodzących wyborach prezydenckich. W listopadzie 1980 na Cartera głosowało tylko 41% wyborców, co oznaczało wyraźną przegraną z republikaninem Ronaldem ?Reaganem. Po wycofaniu się z życia politycznego Carter powrócił na swoją farmę. W 1982 opublikował prezydenckie pamiętniki KEEPING FAITH. Ceniono go również jako baptystycznego kaznodzieję. Spektakularny powrót Cartera do polityki miał miejsce w 1994, kiedy to wystąpił w roli mediatora w kryzysie koreańskim, związanym z faktem prowadzenia badań nuklearnych przez Koreę Północną oraz w konflikcie haitańskim (?Haitański kryzys), którego podłożem było utrzymywanie się u władzy w tym kraju junty wojskowej. Działania Cartera w obu tych przypadkach umożliwiły wy negocjowanie pokojowych rozwiązań i tym samym zapobiegły konfliktom zbrojnym. (B.B.) CASABLANCA 1943 KONFERENCJA W CASABLANCE – amerykańsko­angielskie spotkanie w dniach 14–24 stycznia 1943, w którym uczestniczyli prezydent ?Stanów Zjednoczonych Franklin Delano ?Roosevelt i premier ?Wielkiej Brytanii Winston ?Churchill. Celem konferencji, zorganizowanej w leżącej we francuskim Maroku Casablance, miały być – przede wszystkim – sprawy dotyczące strategii wojennej. Dlatego też obydwu politykom towarzyszyli wysocy rangą wojskowi. W czasie obrad postanowiono odłożyć otwarcie tzw. drugiego frontu w Europie, planując jednak wstępnie inwazję na kontynent europejski przez kanał La Manche w 1944. Za najważniejszą sprawę uznano, z jednej strony realizację operacji wojskowych w basenie Morza Śródziemnego (wyzwolenie Afryki Północnej do końca maja 1943 oraz lądowanie na Sycylii), z drugiej natomiast – kontynuowanie ze wzmożoną siłą bombardowań ?Niemiec. Podjęto również decyzję o mianowaniu amerykańskiego generała Dwighta Davida ?Eisenhowera dowódcą wojsk alianckich w Afryce Północnej, a na jego zastępcę wyznaczono brytyjskiego generała Harolda Alexandra. Na konferencji przyjęty został także plan “Anakim”, zakładający operacje wojskowe (?Druga wojna światowa) w okupowanej przez Japończyków ?Birmie w 1943, prowadzące do jej odzyskania. Debatowano również nad sprawą ?Turcji ze względu na jej szczególnie ważne strategiczne położenie i postanowiono podjąć działania skłaniające to państwo do przystąpienia do wojny po stronie aliantów przeciwko państwom “Osi” (?Oś Rzym–Berlin–Tokio). Na konferencji w Casablance swój dzień miała również ?Francja. 22 stycznia doszło bowiem do spotkania Roosevelta i Churchilla z generałem Charlsem ?de Gaullem, przywódcą Wolnych Francuzów. Spotkanie to miało na celu wyjaśnienie przyszłości jednolitej francuskiej administracji. Osiągnięte porozumienie zakładało, że na jej czele obok de Gaulla stanąłby generał Henri Giraud, z którym nieco wcześniej, w trakcie konferencji w Casablance, rozmawiał Roosevelt. W ogłoszonym po zakończeniu obrad komunikacie stwierdzono, iż opracowane zostały plany działań wojskowych na 1943. Ze swej strony prezydent Roosevelt, na konferencji prasowej 25 stycznia, dodał, iż droga do pokoju wiedzie wyłącznie poprzez “bezwarunkową kapitulację” państw osi. (B.B.) CASTRO RUZ FIDEL (ur. 1926) – dyktator kubański. Urodził się w rodzinie plantatorów. Uczęszczał do szkół prowadzonych przez jezuitów. Podjął studia prawnicze na Uniwersytecie w Hawanie, które ukończył w 1950. Po studiach krótko był adwokatem i zyskał sobie dużą popularność jako obrońca biednych ludzi. Szybko jednak zajął się wyłącznie działalnością polityczną, najpierw legalną a później konspiracyjną. Castro zorganizował ok. 100­osobowy oddział partyzancki w celu walki z dyktatorem Fulgencio ?Batistą. Chrzest bojowy oddział ten przeszedł w ataku na koszary Moncada w Santiago (26 lipiec 1953). Castro został wówczas schwytany i skazany na 15 lat więzienia. Wyszedł jednak na wolność po dwóch latach. Wyjechał najpierw do ?USA, a następnie do ?Meksyku, gdzie przystąpił do tworzenia oddziałów partyzanckich z myślą o podjęciu walki na Kubie. 2 grudnia 1956 wraz z 82­osobowym oddziałem przypłynął na łodzi Granma do wschodnich wybrzeży Kuby. Osaczony przez wojska rządowe, oddział ten poniósł duże straty a Castro wraz z 12 ocalałymi towarzyszami zbiegł w góry Sierra Maestra, gdzie założył bazę rewolucyjną Ruchu 26 lipca (nazwa przyjęta dla uczczenia ataku na koszary Moncada), zapoczątkowując ?kubańską wojnę domową. 2 stycznia 1959 oddziały fidelistas (tak nazywano partyzantów Castro) triumfalnie wkroczyły do Hawany. W połowie lutego 1959 Castro został premierem rządu jedności narodowej, utworzonego z sił rewolucyjnych i radykalnych. Początkowo Castro stał na pozycjach radykalno­populistycznych, dopiero w kwietniu 1961 zdecydował się skierować rewolucję kubańską w stronę socjalizmu i odwołał się po raz pierwszy otwarcie do ideologii marksistowsko­leninowskiej. Po późniejszych wydarzeniach – zbrojnej interwencji kubańskich emigrantów w Zatoce ?Świń, wydatnie wspieranej przez USA (kwiecień 1961) i kryzysie politycznym amerykańsko­radzieckim związanym z rozmieszczeniem na Kubie radzieckich rakiet (?Karaibski kryzys) – kubański przywódca jeszcze bardziej usztywnił się na pozycjach marksistowskich i anty-amerykańskich. Szybko postępowała też totalitaryzacja życia społecznego na Kubie (?Totalitaryzm). W 1965 Castro zlikwidował resztki pluralizmu politycznego, tworząc z dotychczasowych partii socjalistycznych i rewolucyjnych Komunistyczną Partię Kuby (?Komunizm). Życie obywateli poddano ścisłemu nadzorowi poprzez tzw. komitety obrony rewolucji. Z wolnościowej frazeologii rewolucyjnej nie pozostało praktycznie nic. Castro bezwzględnie zwalczał wszelką opozycję, a sam lubił być gloryfikowany i otaczany kultem. Kubański lider zawsze przejawiał aspiracje, aby przewodzić ruchom rewolucyjnym w Trzecim Świecie. Jednakże jego ambicje w praktyce sprowadziły się do realizowania na tej płaszczyźnie interesów globalnych ?ZSRR, co było konsekwencją całkowitego uzależnienia Kuby od radzieckiej pomocy gospodarczej i wojskowej. W charakterze narzędzia ZSRR wojska kubańskie interweniowały w latach siedemdziesiątych w ?Angoli i Etiopii, osłaniając miejscowe dyktatury komunistyczne. W grudniu 1976 Castro został prezydentem Kuby, a uchwalona w lutym tego roku konstytucja w preambule wychwalała jego czyny. W ten sposób na Kubie doszło już nie tylko do konstytucjonalizacji przewodniej roli partii komunistycznej, lecz do konstytucjonalizacji przewodniej roli samego przywódcy