Nie wiem czy Bóg istnieje, ale byłoby z korzyścią dla Jego reputacji, gdyby nie istniał" - Renard
Tego samego dnia jeden z amerykańskich samolotów zwiadowczych został zestrzelony nad Kubą przez radziecką rakietę przeciwlotniczą. Spowodowało to nasilenie przez dowództwo armii USA presji na prezydenta w celu natychmiastowego rozpoczęcia ataku na wyspę. Rankiem 27 października Chruszczow przesłał Kennedy’emu drugi list, w którym do dotychczasowych żądań dołączył kolejne – USA miały usunąć z terenu Turcji rakiety średniego zasięgu Jupiter. Był to najbardziej krytyczny moment w trakcie kryzysu karaibskiego. Kennedy zignorował nowe żądanie Moskwy (zostało ono jednak w późniejszym terminie spełnione) i odpowiedział pozytywnie na pierwszy list Chruszczowa, zapewniając, iż nie dojdzie do inwazji na Kubę, jeśli Rosjanie usuną z jej terytorium broń ofensywną. 28 października Chruszczow wyraził zgodę na demontaż wyrzutni oraz na inspekcję i obserwację amerykańską w czasie operacji ich wywożenia z Kuby. Takie rozwiązanie kryzysu wywołało negatywną reakcję F. Castro i doprowadziło do przejściowego ochłodzenia stosunków radziecko-kubańskich. Kryzys karaibski był najpoważniejszym konfliktem radziecko-amerykańskim, który postawił świat w obliczu wojny nuklearnej. Przyczynił się do wzrostu popularności Kennedy’ego, natomiast osłabił pozycję Chruszczowa, któremu przedstawiono – w dwa lata później, kiedy odsuwano go od władzy – zarzut awanturnictwa w polityce zagranicznej. Konsekwencją kryzysu było też utrwalenie na Kubie komunistycznego rządu F.Castro, któremu przestała zagrażać bezpośrednia ingerencja amerykańska. (A.D.) KARTA 77 – czechosłowackie ugrupowanie opozycyjne przeciwstawiające się systemowi komunistycznemu (?Komunizm). Karta 77 została utworzona 1 stycznia 1977 jako ruch obrony praw człowieka. Deklarację założycielską Karty 77 podpisały 243 osoby. Każdego roku Karta 77 spośród swoich sygnatariuszy wyłaniała trzech rzeczników, którzy ogłaszali jej deklaracje polityczne. Vaclav ?Havel, uczestnik Karty 77, w swoim bardzo znanym eseju z 1978 SIŁA BEZSILNYCH pisał, że ugrupowanie to jest “wspólnotą, która a priori pozostaje otwarta dla każdego i w której nikomu a priori nie wyznacza się podrzędnej pozycji”. W okresie 1977–87 Karta 77 opublikowała 443 dokumenty poświęcone rozmaitym aspektom życia politycznego, społecznego i kulturalnego Czechosłowacji, a także podjęła 591 interwencji w obronie prześladowanych ludzi, których jedyną winą było to, że inaczej myśleli. Uczestnicy organizacji podlegali silnym represjom ze strony władz. W okresie pierwszych 10 lat istnienia Karty 77, 13 spośród 29 jej rzeczników trafiło do więzienia i byli oni skazani łącznie na 39 lat pozbawienia wolności. W kwietniu 1978 pod auspicjami Karty 77 został utworzony Komitet Obrony Ludzi Niesłusznie Represjonowanych (VONS), który stał się instytucją wielce zasłużoną w odsłanianiu prawdziwego oblicza systemu totalitarnego. Na początku 1980 Karta 77 miała 1017 sygnatariuszy. Ugrupowanie czechosłowackiej opozycji nawiązało ścisłe kontakty z podobnymi organizacjami działającymi w innych krajach Europy Wschodniej. Szczególnie bliskie związki łączyły Kartę 77 z polskim Komitetem Samoobrony Społecznej KOR i później ruchem ?Solidarność. Fundamentalnym założeniem Karty 77 była pokojowa walka ze wszelkimi przejawami totalitaryzmu. Havel pisał, że komunizm jest dyktaturą opierającą się na powszechnym kłamstwie i ideologicznej mistyfikacji. Stąd też najdoskonalszą opozycją wobec komunizmu miała być ludzka godność oraz życie wprawdzie, co stanowiło ową siłę bezsilnych, do której odwoływała się Karta 77. Długotrwałe zmaganie się tej organizacji z komunistyczną władzą znalazło swój epilog w historycznych wydarzeniach 1989, które doprowadziły do obalenia komunizmu w Czechosłowacji. W styczniu 1989 Karta 77 razem z 4 innymi ugrupowaniami opozycyjnymi zorganizowała w Pradze serię demonstracji dla uczczenia 20 rocznicy samospalenia się Jana Palacha, który w 1969 uczynił to w proteście przeciwko zdławieniu ?Praskiej Wiosny i obecności w kraju wojsk radzieckich. Manifestacje te zostały brutalnie rozpędzone przez siły policyjne. 16 osób odniosło rany, a 516 trafiło do więzienia, w tym Havel. U schyłku czerwca Karta 77 opublikowała dokument KILKA ZDAŃ, w którym podkreślono konieczność radykalnych zmian w kraju, domagając się demokracji, pluralizmu i tolerancji. W ciągu kilku dni dokument ten podpisało 2000 osób. Następna konfrontacja między Kartą 77 a komunistyczną władzą miała miejsce 21 sierpnia w 21 rocznicę zdławienia Praskiej Wiosny, kiedy to w kilku miastach doszło do masowych demonstracji. W Pradze siły bezpieczeństwa aresztowały 370 osób. Kolejne manifestacje odbyły się 28 października w 71 rocznicę proklamowania niepodległej Czechosłowacji. Punktem kulminacyjnym tych protestów były wydarzenia z listopada, które przeszły do historii pod nazwą ?aksamitnej rewolucji. Stanowiła ona radykalny zwrot w historii nie tylko Karty 77, ale w ogóle Czechosłowacji, bowiem w jej wyniku usunięta została dyktatura, która 41 lat rządziła krajem. Począwszy od 17 listopada, przez kolejnych 12 dni setki tysięcy osób demonstrowało na ulicach Pragi swe przywiązanie do demokracji, a działacze Karty 77 byli animatorami tych wydarzeń i równocześnie bohaterami narodowymi w ocenie manifestujących tłumów. 19 listopada Karta 77 razem z kilkoma innymi mniejszymi ugrupowaniami opozycyjnymi utworzyła Forum Obywatelskie (Občanskie Forum), a na Słowacji jego odpowiednikiem zostało Społeczeństwo Przeciw Przemocy (Verejnost Proti Nasili). 29 grudnia weteran opozycji Vaclav Havel został wybrany prezydentem Czechosłowacji. W pierwszych demokratycznych wyborach powszechnych z czerwca 1990, oba ugrupowania odwołujące się do dziedzictwa Karty 77 uzyskały wspólnie ponad 50% głosów. Karta77 została oficjalnie rozwiązana w 1992. (M.B.) KARTA ATLANTYCKA ? ATLANTYCKA KARTA 1941 KASZMIR – terytorium będące obiektem sporu indyjsko-pakistańskiego. Po uzyskaniu w 1947 niepodległości przez Indie (?Indii niepodległość) i Pakistan, natychmiast pojawił się problem przynależności państwowej Kaszmiru. 80% jego ludności stanowili muzułmanie, którzy pragnęli połączenia z Pakistanem. Wyznający hinduizm maharadża Kaszmiru Hari Singh ciążył natomiast ku Indiom. W październiku 1947 w Kaszmirze wybuchła muzułmańska rebelia, której uczestnicy proklamowali świętą wojnę oraz zapowiedzieli przyłączenie tego obszaru do Pakistanu. 24 października, kiedy powstańcy byli już niespełna 30 km od stolicy Kaszmiru Srinagaru, maharadża zaapelował do rządu indyjskiego o pomoc. Do Kaszmiru weszły silne wojska indyjskie, które uderzyły na powstańców. Na pomoc tym ostatnim pospieszyły oddziały pakistańskie. Rozgorzały krwawe indyjsko-pakistańskie walki, które, jak się miało okazać, trwały 14 miesięcy